JA NIE MAM ZDOLNOŚCI JĘZYKOWYCH -
– czasami zdarza mi się słyszeć takie zdanie już na wstępie współpracy z nowym klientem lub klientką. U osób, które do mnie trafiają, często dostrzegam frustrację z powodu tego, że mimo wielu lat nauki angielskiego, ich płynność w tym języku nie jest zadowalająca. Co wtedy robią? Starają się odkryć, z czego wynikają ich problemy. Jeśli od razu trafią do mnie, szybko rozpoznaję, w czym tkwi problem i zaczynamy wspólną naukę. Gorzej, gdy poszukując odpowiedzi na pytanie, dlaczego ich znajomość języka nie jest zadowalająca, trafią na listę często powielanych i nieprawdziwych przekonań na temat nauki języka obcego.
Czy zastanawiałeś się kiedykolwiek, dlaczego wiele osób rezygnuje z nauki języka obcego, mimo że chciałyby posługiwać się nim płynnie i swobodnie? Czy chodzi o motywację, zdolności, a może problemem jest czas, jaki muszą poświęcić na naukę? Okazuje się, że jednym z najczęstszych powodów rezygnacji z nauki języka mogą być popularne mity na temat nauki języków obcych. Te błędne przekonania są tak powszechne, że wielu ludzi opiera na nich swoje decyzje dotyczące nauki języka obcego, a to najprostsza droga do porażki.
Czytając ten artykuł, poznasz najczęstsze mity na temat nauki języków obcych. Sprawdź, czy sam w nie wierzysz i jak mogą wpłynąć na Twoje podejście do nauki języka obcego i efekty. Nie pozwól, aby fałszywe przekonania powstrzymały Cię przed osiągnięciem celów językowych.
Mit 1 – Do języków obcych trzeba mieć talent
Fakt – Nie jest Ci potrzebny talent, tylko systematyczna nauka
Czasami, gdy rozmawiam ze swoimi nowymi klientami, słyszę, że tak dobrze znam angielski, ponieważ mam wyjątkowy talent. Kiedyś usłyszałam nawet, że ten talent jest dziedziczny, a gen ułatwiający naukę języka mają tylko nieliczni.
Tyle że ten mit jest absolutnie bezpodstawny, zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę, że każde dziecko może nauczyć się dowolnego języka bez względu na to, gdzie mieszka. To dlatego, że każdy człowiek ma zdolność uczenia się języka i jest to jeden z wielu aspektów naszej ludzkiej natury.
Oczywiście, tak zwane zdolności językowe mogą przyspieszyć naukę, ale każdy człowiek może nauczyć się języka obcego, niezależnie od swojego poziomu inteligencji, wieku, czy predyspozycji językowych. Istotnym elementem nauki jest systematyczna praktyka i korzystanie z odpowiednich metod i narzędzi. Nawet najzdolniejszy człowiek nie nauczy się mówić po angielsku czy niemiecku, jeśli nie będzie ćwiczył.
Ważne jest również podejście do nauki – jeśli będziesz pozytywnie nastawiony i skoncentrowany na swoim celu, osiągniesz go zdecydowanie szybciej. Pamiętaj, że nauka języka obcego to proces ciągły, wymagający regularnej pracy i zaangażowania. Dobrą znajomość języka możesz osiągnąć, jeśli będziesz konsekwentny w swoim podejściu.
Mit 2 – Jestem za stary na naukę języka obcego
Fakt – Nigdy nie jest za późno na naukę języka obcego
Rzeczywiście, dzieci i młodzi ludzie łatwiej uczą się nowych języków, ale to nie znaczy, że osoby starsze nie mogą się ich uczyć. Małe dzieci mają przewagę poznawczą nad dorosłymi i są w stanie szybciej uczyć się języków dzięki elastyczności mózgu i szybkiemu tworzeniu się neuronów. Ten okres życia nazywa się „okresem krytycznym”.
W miarę rozwoju mózg staje się bardziej wyspecjalizowany, a ścieżki nerwowe, których regularnie używamy, wzmacniają się. To pozwala nam zwiększać wydajność mózgu, ale niestety „przy okazji” sprawia, że uczenie się nowych rzeczy staje się trudniejsze. To właśnie dlatego ci, którzy uczą się języka w bardzo młodym wieku, mają akcent native speakera. Gdy jesteśmy już dorośli, mamy większe doświadczenie, wyspecjalizowany mózg i ucząc się języka, koncentrujemy się głównie na rozwiązywaniu problemów, jakie się nam przytrafiają.
Jako dorośli mamy tendencję do uczenia się poprzez gromadzenie słownictwa, ale często nie mamy pojęcia, w jaki sposób każde z tych słów wchodzi w interakcje, tworząc gramatycznie poprawny język. To dlatego zostajemy z całą masą luźno powiązanych ze sobą słów, których nie potrafimy używać w zdaniach. Badania przeprowadzone przez MIT sugerują nawet, że skłonność dorosłych do nadmiernego analizowania utrudnia uczenie się języka obcego, a coraz większy wysiłek, jaki wkładamy w świadomą naukę, nie przynosi spektakularnych rezultatów. W takiej sytuacji o zniechęcenie i rezygnację nietrudno.
Jednak to, co wcześniej napisałam, nie powinno być żadną wymówką od nauki języka obcego! Zamiast starać się przekonać samego siebie, że Twój wiek Cię powstrzymuje przed płynnym mówieniem po angielsku, przyjrzyj się bliżej swojej nauce. Co dokładnie jest dla Ciebie trudnego w nauce angielskiego? Czy chodzi o treść, której się uczysz? A może to metody, których używasz? Problemem może być nawet miejsce, w którym się uczysz lub ludzie, z którymi masz zajęcia angielskiego. Gdy już zidentyfikujesz rzeczywiste przeszkody, możesz zacząć wprowadzać zmiany, które sprawią, że nauka będzie łatwiejsza i przyjemniejsza.
Mit 3 – Dzieci są lepsze w nauce języków obcych
Fakt – Dzieci szybciej się uczą języków, ale dorośli lepiej organizują sobie naukę
Jeśli chodzi o naukę języków, dzieci mają jedną bardzo ważną zaletę — są jak czysta karta. Nie mają żadnych nawyków wymowy, które przeszkadzałyby w nauce nowego języka. Nie próbują też zrozumieć obcej gramatyki, porównując ją do często odmiennej rodzimej gramatyki. Wielką siłą dzieci jest też to, że nie martwią się, że mówiąc w obcym języku, będą wyglądać lub brzmieć głupio. Aby nauczyć się języka obcego, trzeba spędzić sporo czasu na popełnianiu błędów i niepoprawnym mówieniu. Dzieci nie zwracają na to uwagi, więc nie mają z tym problemu, dorośli zastanowią się kilka razy, zanim w ogóle odważą się powiedzieć coś i narazić się na porażkę. W ten sposób tracą mnóstwo okazji do nauki.
Dzieci nie przejmują się wynikiem swojej nauki (o ile w ogóle mają świadomość, że się uczą), dlatego otrzymują tyle praktyki, ile potrzebują. Z doświadczenia wiem, że dorośli otaczają się książkami i coraz to nowszymi kursami, ponieważ rozwiązując zadania w ciszy, nie narażają się na utratę reputacji. Gdyby tak połączyć dziecięcy brak strachu przed porażką z dyscypliną i konsekwencją dorosłego powstałby uczeń idealny.
Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak długo trwa nauka języka, zajrzyj do artykułu Ile czasu potrzeba, by nauczyć się języka.
Mit 4 – Języka obcego należy uczyć się kilka godzin dziennie
Fakt – Postępy w nauce zauważysz, ucząc się nawet kilkanaście minut dziennie, ważna jest jednak regularność
Słyszałeś o zasadzie 10 000 godzin? Mówi ona, że właśnie tyle praktyki jest potrzebne, aby stać się ekspertem w dowolnej dziedzinie. Tę ciekawą zasadę spopularyzował Malcolm Gladwell, opisując ją w swojej książce „Outliers”. Od tego czasu jest ona szeroko stosowana w różnych dziedzinach, w tym w nauce języków. W moim artykule Ile czasu potrzeba, by nauczyć się języka, dokładniej opisuję zależność między czasem spędzonym na nauce angielskiego a uzyskanym poziomem biegłości.
Oczywiście dokładna liczba godzin potrzebnych do zostania ekspertem w danej dziedzinie może się różnić w zależności od dziedziny. Zasada ma po prostu dawać do myślenia, że osiągnięcie wysokiego poziomu biegłości w dowolnej umiejętności wymaga dużo celowej praktyki.
W nauce języka reguła 10 000 godzin nie oznacza, że musisz poświęcić 10 000 godzin na naukę języka, aby osiągnąć w nim biegłość. Ilość czasu potrzebna do osiągnięcia płynności językowej będzie się różnić w zależności od czynników takich jak poziom, z jakiego startujesz, złożoność języka i intensywność kontaktu z nim. Jak pokazują badania, możliwe jest osiągnięcie dużych postępów w ciągu zaledwie kilkuset godzin nauki. Warunek jest taki, że proces nauki jest przemyślany i skoncentrowany na celu.
Efektywna nauka nie polega więc na siedzeniu nad podręcznikiem lub wkuwaniu słówek przez kilka godzin dziennie. Ważniejsze jest to, aby była to systematyczna praca. Jeśli możesz dziennie wygospodarować 15-30 minut, ale w tym czasie całkowicie poświęcić się nauce, efekty zobaczysz już wkrótce. Taka metoda małych kroków przyzwyczai Cię do regularności nauki i pozwoli utrzymać motywację. Gdy zobaczysz pierwsze efekty, pewnie sam zechcesz poświęcić więcej czasu uczeniu się.
Mit 5 – Nauczę się języka tylko, jeśli będę mieszkać za granicą
Fakt – Języka obcego możesz nauczyć się w swoim kraju
Obcowanie na co dzień z językiem w kraju, w którym się go używa, jest świetnym sposobem na naukę. Jesteś wystawiony na przeróżne sytuacje, w których potrzebujesz się komunikować. Nie dość, że sprawdzasz swoją wiedzę, uczysz się nowych sformułowań, to jeszcze szlifujesz wymowę. Jeśli chcesz poznać zalety życia za granicą, przeczytaj artykuł 13 najważniejszych korzyści, jakie da Ci życie za granicą.
Jednak mieszkanie za granicą to nie jedyny sposób na opanowanie języka. Systematyczna nauka języka w miejscu zamieszkania może również przynosić świetne rezultaty. Ważne, abyś dobrze wybrał metody nauki i zapewnił sobie stały kontakt z językiem. Jednym słowem znajdź właściwą osobę, która poprowadzi Cię przez proces nauki języka, a sam staraj się jak najczęściej mieć z nim do czynienia.
Jako coach językowy specjalizuję się w takiej pracy z osobami, które potrzebują zwiększyć swoje umiejętności językowe. Z mojego doświadczenia wynika, że większość osób potrzebuje indywidualnego programu coachingowego, który jest dopasowany do ich potrzeb i umiejętności. Z przyjemnością obserwuję, jak osoby, którym pomagam, odnoszą kolejne sukcesy i cieszą się każdym z nich. To zupełnie inna praca niż nauka na kursie czy w klasie.
Mit 6 – Musisz mieć perfekcyjny angielski akcent
Fakt – Akcent nie przeszkadza w porozumiewaniu się
Wśród językoznawców krąży takie wiele mówiące zdanie: „Tylko szpiedzy muszą mieć doskonały akcent”. W nauce języka powinieneś dążyć do przejrzystości, a nie do perfekcji. Nie martw się tym, że ktoś Cię nie zrozumie. Dopóki unikasz pewnych błędów w wymowie, które mogłyby wprowadzać inne znaczenie wypowiedzi, nie będziesz mieć problemów z komunikacją po angielsku.
Właściwie poprowadzona nauka języka da Ci wiedzę, jakich błędów wymowy unikać. Dowiesz się, na jakich dźwiękach należy się skupiać. Rozwijanie dobrego angielskiego akcentu jest możliwe wtedy, gdy ćwiczysz wymowę pod okiem fachowca. Trafiają do mnie osoby, których celem jest nabycie brytyjskiego lub amerykańskiego akcentu. Skupiamy się wtedy na ćwiczeniach, które mają za zadanie zbliżyć ich akcent do wybranej wersji języka angielskiego.
Nauczenie się wymawiania trudnych dźwięków wymaga czasu, więc upewnij się, że stwarzasz sobie dużo okazji do słuchania języka mówionego. Oglądaj filmy po angielsku, obserwuj kanały do nauki języka angielskiego na YouTube – słuchaj i czytaj, co tylko się da. Im więcej słuchasz mówionego angielskiego, tym lepiej nauczysz się akcentu i wymowy. Ustal realistyczne cele związane z mówieniem po angielsku i daj sobie więcej czasu na ich realizację.
Mit 7 – Aby dobrze nauczyć się języka, muszę wydać dużo pieniędzy
Fakt – Jakość nauki języka nie zależy od ceny kursu
Jak myślisz, czy nauka angielskiego dużo kosztuje? Jeżeli do tej pory uważałeś, że efektywna nauka wiąże się z dużymi wydatkami, czas, abyś włożył ten mit między bajki. Niestety, jest on powszechny, dlatego wielu uczących się języka obcego jest przekonanych, że dopiero gdy zapłacą, mają szansę czegoś się nauczyć. To nieprawda! Ważna jest przede wszystkim regularna i systematyczna praca, wytrwałość oraz chęć do nauki i doskonalenia się.
Efektywna nauka języka obcego nie musi być droga, ponieważ istnieje wiele sposobów na przyswojenie języka, bez konieczności wydawania dużych sum. Warto zainwestować w zajęcia z osobą prowadzącą, na przykład coachem językowym, podczas których będziesz mieć okazję do jak najczęstszej interakcji z językiem. Poza regularnymi zajęciami możesz na przykład korzystać z darmowych aplikacji mobilnych, które oferują naukę języka w sposób interaktywny.
Wiele możliwości dają też strony internetowe, na których znajdziesz bezpłatne materiały do nauki. One mogą pomóc Ci opanować czytanie, słuchanie ze zrozumieniem i rozwinąć zasób słownictwa. Otaczaj się językiem na co dzień. Nauka nie musi polegać na siedzeniu nad książkami. Wykorzystuj dostęp do seriali i filmów w wersji oryginalnej, analizuj utwory, które Ci się podobają.
Oczywiście, jeśli możesz przeznaczyć większe fundusze, możesz zdecydować się na prywatne lekcje lub zainwestować w kurs językowy. Najważniejsze, abyś stworzył sobie właściwe warunki, w których uczysz się najefektywniej. Zorientuj się więc, jakie metody i techniki sprawdzają się u Ciebie najlepiej.
Mit 8 – Możesz się nauczyć języka, mając do dyspozycji jedynie książki i aplikacje
Fakt – Nauka języka opiera się na konwersacji
Być może czasem słyszysz znajomego, który chwali się samodzielną nauką języka: „Uczę się teraz angielskiego. Zupełnie sam, bo zainstalowałem sobie aplikację XYZ. Nie muszę nigdzie chodzić ani wydawać pieniędzy na zajęcia”. Na swojej zawodowej drodze spotkałam wielu ludzi, którzy byli przekonani o tym, że mając aplikację do nauki angielskiego i kilka minut dziennie wieczorem, mogą osiągnąć biegłość w języku obcym. Niestety, to tak nie działa.
Mimo osiągania kolejnych poziomów nauki słówek w aplikacji i biegłym rozwiązywaniu zadań gramatycznych w najlepszej książce, w ten sposób nigdy nie osiągniesz płynności konwersacyjnej. Język to narzędzie komunikacji i cały sens jego nauki polega na rozmowach z prawdziwymi ludźmi. Dlatego nawet najlepiej napisana książka do nauki języka lub świetnie przygotowana aplikacja nigdy nie zastąpią praktycznej konwersacji z ludźmi.
Korzystanie wyłącznie z narzędzi i apek do nauki ma jeszcze jedną dużą wadę: pogłębia się obawa przed mówieniem w języku obcym. Dzięki nim poznajesz mnóstwo nowych słów, ale brak możliwości wykorzystania ich w praktyce powoduje, że coraz bardziej boisz się odezwać, gdy nadarza się prawdziwa okazja. Więcej na temat tego, jak zwalczyć blokadę przed mówieniem przeczytasz w artykule Co zrobić, by przestać się bać, czyli jak zacząć mówić po angielsku?
Mit 9 – Jedynie nauka z native speakerem daje dobre efekty
Fakt – Nie każdy native speaker jest dobrym nauczycielem
Często uważa się, że jedynym sposobem na osiągnięcie biegłości w języku obcym jest nauka z native speakerem. Założenie jest takie, że osoba będąca rodzimym użytkownikiem np. angielskiego, zna go bardzo dobrze i może tę wiedzę przekazać innym. Problem polega jednak na tym, że żaden z tych elementów nie musi być prawdziwy.
Oczywiście, nauka z native speakerem może być bardzo pomocna, ponieważ masz możliwość kontaktu z autentycznym językiem mówionym i oryginalną wymową. Jednak warto pamiętać o tym, że nie każdy native speaker jest dobrym nauczycielem (pomyśl, czy wszyscy Twoi znajomi mogliby z powodzeniem uczyć języka polskiego obcokrajowca).
Dobre efekty w nauce języka obcego można osiągnąć na wiele różnych sposobów, mając kontakt z prawdziwym językiem. Ważne jest, aby w nauce stosować różnorodne metody i techniki, takie jak słuchanie muzyki, oglądanie filmów i seriali w wersji oryginalnej, czytanie książek, a przede wszystkim regularne ćwiczenie umiejętności komunikacyjnych. Niezależnie od tego, czy uczysz się języka z native speakerem, czy bez niego, kluczowym elementem jest systematyczna praktyka i determinacja w nauce.
Możesz skorzystać z wiedzy i umiejętności wielu wykwalifikowanych polskich nauczycieli, z którymi praca da Ci porównywalne (jeśli nie takie same) efekty. Jako wykwalifikowany nauczyciel wiem, że doświadczenie i wykształcenie połączone z przyjaznym podejściem to klucz do bardzo dobrych efektów.
Mit 10 – Nie trzeba się uczyć języków, bo wyręczą mnie aplikacje i tłumacz
Fakt – Rozwiązania technologiczne pomagają w nauce, ale nie są w stanie jej zastąpić
Aplikacje do tłumaczenia i inne narzędzia AI znacznie poprawiły swoją skuteczność w ostatnich latach i rzeczywiście mogą być bardzo pomocne w niektórych sytuacjach. Wyobraź sobie, że jesteś w kraju, którego języka nie znasz i musisz o coś zapytać lub czegoś się dowiedzieć. Tłumacz internetowy może być pomocny w nauce języków, jeśli użyjesz go jak słownika do wyszukania nowego słowa lub wyrażenia.
Narzędzia tłumaczeniowe nigdy jednak nie zastąpią umiejętności posługiwania się językiem obcym w prawdziwej komunikacji twarzą w twarz. Język to przecież nie tylko słowa i gramatyka, ale osadzone kulturowo znaczenia, których tłumacz AI nie jest w stanie wychwycić. Elementy komunikacji takie jak mowa ciała lub intonacja są nieprzetłumaczalne.
Ale to jeszcze nie wszystko, ponieważ nauka języka ma wręcz wpływ na Twoje zdrowie i sprawność psychiczną, poprawiając pamięć i opóźniając procesy degradacji mózgu, które pojawiają się wraz z wiekiem. Więcej na ten temat przeczytasz w moim artykule: Jak nauka języka wpływa na mózg i zapobiega demencji?
Mit 11 – Aby się porozumiewać, nie trzeba znać gramatyki, wystarczy znajomość słówek
Fakt – Aby móc budować nawet proste zdania, trzeba znać gramatykę
Nie możesz pomijać gramatyki, gdy uczysz się języka obcego, ponieważ gramatyka jest fundamentem języka i jest kluczowa dla jego zrozumienia i poprawnego użycia. Nauka gramatyki pozwala zrozumieć reguły, które pozwalają skutecznie komunikować się w danym języku.
Jeśli skupisz się wyłącznie na nauce słów i zwrotów i nie będziesz rozumieć ich struktury i gramatyki, szybko pojawią się błędy w komunikacji, brak zrozumienia, a nawet wprowadzanie dezinformacji lub nieporozumień. Znajomość gramatyki umożliwia Ci rozumienie tekstu czytanego lub słuchanego oraz poprawne tłumaczenie przekazu na język ojczysty.
Znajomość gramatyki pozwala też na rozwijanie umiejętności językowych w sposób bardziej samodzielny. Znając zasady, łatwiej korzystać z kontekstu i poprawnie stosować język.
PODSUMOWANIE
Nie pozwól, aby mity na temat nauki języków obcych odciągnęły Cię od Twojego głównego celu, czyli językowej biegłości. Jeśli chcesz nauczyć się angielskiego lub jakiegokolwiek innego języka, nie powinien istnieć powód, który mógłby Cię przed tym powstrzymywać. Ani wiek, ani zdolności, ani czas. Sekretem osób uczących się języka z sukcesem jest motywacja, zrozumienie procesu i konsekwencja w nauce. Jeśli należysz do takich osób, żadne mity na temat nauki języków obcych nie będą w stanie Cię zniechęcić.
W moim podejściu do uczenia używam interaktywnych metod, które zapewniają skuteczność nauki oraz dużą dawkę motywacji. Stawiam na przyjazną i bezpieczną atmosferę, która pozwala na swobodne mówienie i przyjemne przyswajanie wiedzy.
Jeśli chcesz poprawić swoje umiejętności językowe, to zapraszam do kontaktu ze mną! Razem osiągniemy Twoje cele językowe i pokażę Ci, że biegła znajomość języka angielskiego jest możliwa do osiągnięcia, a droga do tego może być przyjemna i skuteczna.
Bibliografia
- Steven Brown, Jennifer Larson-Hall. (2012) Second Langguage Acquisition Myths. Applying Second Language Research to Classroom Teaching. University of Michigan.
- Cummins, J. (2000). Language, power, and pedagogy. Bilingual children in the crossfire. Clevedon.
England: Multilingual Matters. - Gardner, H. (1993). Multiple intelligence: The theory of practice. Basic Books.
- Genesee, F. (2007). A short guide to raising children bilingually. Multilingual Living Magazine.
- Snow, C. & Hoefnagel-Hohle, M. (1982). The critical period for language acquisition: evidence from second language learning. In Krashen, S., Scarcell, R. and Long, M. (Eds.), Issues in second
language research. London: Newbury House.