Komunikacja międzykulturowa jako sposób na przenikanie się kultur?

Komunikacja międzynarodowa a język angielski

Każdy wyjazd za granicę stanowi sprawdzian dla znajomości języka. Albo zaczynamy żałować, że nie przyłożyliśmy się bardziej do nauki słówek i gramatyki, albo pakujemy walizki ze spokojem o poziom swojego angielskiego. Marek, doświadczony biznesmen i szef jednej z warszawskich firm, był w tej drugiej grupie. Chodził na kurs angielskiego, kupował mnóstwo książek do nauki, a w wolnych chwilach uczył się słówek z aplikacją. Co mogło go zaskoczyć?

Gdy pierwszy raz wyjechał służbowo do Stanów Zjednoczonych, spotkało go coś, czego zupełnie się nie spodziewał. Oczywiście, umiał komunikować się z ludźmi, rozumiał to, co mówią do niego Amerykanie – w końcu uczył się angielskiego od lat. Pierwszy szok i poczucie niezręczności pojawiły się, gdy zaproszono go do baru na wieczór ze stand-upem. To on był tym jedynym, który nie śmiał się z żartów, ale też jedyną osobą, która spaliła się ze wstydu, nie dając barmanowi napiwku.  Szybko i dość boleśnie zdał sobie sprawę, że podręcznikowa znajomość języka i opanowanie reguł gramatycznych to nie wszystko, a w sprawnej komunikacji z ludźmi bardzo pomaga świadomość kultury, do jakiej należą.

Zagubienie Marka wynikało z braku tej świadomości. Amerykańskie podejście do wielu rzeczy bardzo różniło się od tego, do czego był przyzwyczajony w kontaktach z Polakami. Głośne rozmowy przez telefony komórkowe w miejscach publicznych, zagadywanie do obcych ludzi w sklepach, duże poczucie indywidualności – Polacy tak się nie zachowują. To wtedy zdał sobie sprawę, że do rozmów z obcokrajowcami, potrzebuje o wiele więcej niż tylko dobrej znajomości angielskiego. Stanął przed koniecznością dokonania prostego wyboru: albo zaangażuje się bardziej w poznanie nowej kultury, albo musi się liczyć z tym, że wyhamuje jego rozwój zawodowy, biznes się nie rozwinie i nie znajdzie współpracowników za granicą.

Zanim wyruszysz za granicę, staraj się poznać nową kulturę

Jeśli stoisz przed wyzwaniem, jakim jest wyjazd do USA, Wielkiej Brytanii, czy innego kraju lub właśnie nawiązujesz zagraniczne relacje biznesowe, koniecznie zapoznaj się z kulturą tego kraju. Jeśli tego nie zrobisz, nie tylko przeżyjesz szok kulturowy, ale napotkane różnice kulturowe będą mogły negatywnie wpłynąć na Twoje nowe relacje, a skuteczne porozumiewanie się w nowym środowisku będzie bardzo utrudnione.

Chociaż przekraczanie granic kulturowych jest wyzwaniem, jest też fascynującym doświadczeniem, które na pewno przyniesie Ci wiele korzyści. Jeśli będziesz wiedział, jak właściwie się zachować, o czym mówić, a o czym lepiej nie wspominać przy mieszkańcach danego kraju, łatwiej będzie Ci osiągnąć cele zawodowe i towarzyskie. Dowiedz się, co robić, by wśród zagranicznych znajomych i kontrahentów nie strzelić gafy, która położy dobrze zapowiadający się kontrakt lub nie czuć się jak piąte koło u wozu. Przygotuj się na ciekawe doświadczenie odkrywania tajemnic skutecznej komunikacji międzykulturowej.

Czym jest komunikacja międzykulturowa?

„Wzory komunikowania determinowane są kulturowo”. Małgorzata Molęda-Zdziech

Komunikacja międzykulturowa, znana także jako intercultural communication, to prościej mówiąc  wszelkie interakcje pomiędzy przedstawicielami różnych kultur, którzy chcą nawiązywać między sobą kontakty. Ma ona miejsce za każdym razem, gdy spotykasz osoby z innych krajów, grup etnicznych lub narodowości. Co ważne, osoby te wychowały się w różnych normach, zwyczajach i wartościach kulturowych.

Świat staje się dla nas coraz bardziej otwarty, mamy o wiele więcej okazji niż kiedyś, aby poznawać inne kultury bezpośrednio, a nie tylko z kartek podręczników. Nawiązujemy współpracę, relacje towarzyskie, dlatego tzw. kompetencje kulturowe stają się bardzo ważne. Przenikanie się kultur stało się faktem i powoduje, że czujemy potrzebę skutecznego porozumiewania się z ludźmi innych krajów.

Wreszcie zaczynamy czuć, że uczymy się języka angielskiego nie tylko po to, by zdobywać oceny w szkole i certyfikaty na kursach, ale przede wszystkim, żeby móc swobodnie rozmawiać z ludźmi na całym świecie.

Zwróć uwagę, jak często dziwisz się, że obcokrajowcy mają inne podejście do różnych rzeczy – pracy, punktualności, rozrywki. To właśnie te różnice mogą kłaść kłody pod nogi już na samym początku Waszych kontaktów. Dlatego, aby móc się dogadać z mieszkańcami innych krajów, musisz uwzględniać ich odmienność religijną, etniczną, edukacyjną i społeczną. Chcesz odnieść sukces w środowisku wielokulturowym? Skup się na zrozumieniu tych różnic.

Komunikacja międzykulturowa to nie tylko mówienie, ale także korzystanie z innych sposobów porozumiewania się, takich jak gesty, postawa ciała czy dobieranie odpowiednich słów (o tym wszystkim przeczytasz później). Chodzi o umiejętność zrozumienia delikatnych niuansów, czyli nawet niewielkich różnic między zachowaniem ludzi z innych krajów, a także świadomość, jak te różnice wpływają na nasze rozmowy. Komunikacja międzykulturowa polega na wykorzystaniu tej wiedzy w praktyce.

Jeśli chcesz wiedzieć, o co chodzi w komunikacji międzykulturowej, powinieneś mieć świadomość, że istnieje coś takiego jak kontekst kulturowy.

Kontekst kulturowy to cała sieć wzorców, wartości, norm społecznych, tradycji i przekonań obecnych w danej kulturze. To wszystkie te rzeczy, które wpływają na to, jak ludzie z danej społeczności myślą, zachowują się i komunikują się. Ludzi z różnych krajów dzieli nie tylko język, ale również historia, religia, hierarchie społeczne, reguły obyczajowe i normy komunikacyjne. Wszystko to razem tworzy konkretną i rozpoznawalną kulturę i sprawia, że możemy zidentyfikować, która narodowość kojarzy nam się jako bardziej powściągliwa w kontaktach z nowymi ludźmi (Brytyjczycy, a może Finowie?), a która nie widzi nic złego w całowaniu się na przywitanie (może oglądałeś jakieś włoskie filmy?).

Jeśli znasz kontekst kulturowy, jesteś w stanie interpretować zachowania Brytyjczyków, Amerykanów, czy Australijczyków. Różnice w kontekście kulturowym mogą prowadzić do nieporozumień – różne kultury mają różne oczekiwania i reguły dotyczące zachowań społecznych.

Komunikacja międzykulturowa może być różna w zależności od części świata

Czy zauważyłeś, że niektóre narodowości są przy pierwszym kontakcie bardziej otwarte i towarzyskie od innych? To, co uchodzi w towarzystwie żywiołowych i gadatliwych Włochów, może okazać się dużą gafą w kontaktach z bardziej skrytymi Brytyjczykami czy Skandynawami.

Różnice są też łatwo zauważalne, jeśli chodzi o poczucie humoru. Amerykanie swój humor opierają na kontrastach, nieporozumieniach, czy różnicach obyczajowych. Zapewne nie raz oglądając amerykańską komedię i zauważyłeś, że żarty w większości są jasne, a czasami wręcz zbyt dosłowne. W przeciwieństwie do brytyjskich. Brytyjczycy śmieją się z nonsensów, są często sarkastyczni i wręcz kochają absurd i grę słów. Są również fanami czarnego humoru, o czym dowodzi niezwykła popularność grupy Monty Pythona i wiele dowcipów w stylu tego:

I took my grandma to a fish spa center where the little fish eat your dead skin for only £45. It was way cheaper than having her buried in the cemetery.

Zabrałem babcię do centrum spa, w którym małe rybki zjadają martwą skórę za jedyne 45 funtów. To było o wiele tańsze niż pochowanie jej na cmentarzu.

To znakomity dowód na to, że typowy angielski żart świadomie przekracza granice tego, co w innych kulturach może być uznane za dobry smak.

Dlaczego Brytyjczycy komunikują się inaczej niż mieszkańcy Chin?

Różnice w odbieraniu rzeczywistości od zawsze fascynowały kulturoznawców i językoznawców. Powstało wiele badań, których celem było dotarcie do tego, skąd te różnice pochodzą i jak głęboko w nas tkwią.

Antropolog Edward T. Hall ustalił, że pomocne w zrozumieniu różnic w kontaktach z innymi narodowościami może być podział komunikacji międzykulturowej na niskokontekstową i wysokokontekstową.

  1. Kultury o niskim kontekście (np. Ameryka Północna, Skandynawia, Niemcy) to takie, w których komunikujemy się głównie przy pomocy słów. Słowa odgrywają ważniejszą rolę niż ton, gesty i mimika. Rozmówcy wychodzą z założenia, że słuchacze wiedzą bardzo mało i trzeba im wszystko mówić.
  2. Kultury o wysokim kontekście (Chiny, Japonia, kraje arabskie) uważają, że słuchacz jest już „wpisany w kontekst” i udzielanie wielu informacji ogólnych jest zbędne. Członkowie takiej kultury zwracają uwagę nie tylko na wypowiadane słowa, ważna jest też komunikacja niewerbalna – mowa ciała, gesty, modulacja głosem.

Ciekawe badania przeprowadził psycholog społeczny i badacz zależności kulturowych, Geert Hofstede. Z ich wyników korzysta się do dzisiaj m.in. w marketingu internetowym. Okazuje się, że to, w jaki sposób podchodzimy do zarabiania, obowiązków, zaspokajania potrzeb materialnych, jest mocno w nas zakorzenione, wręcz wysysane z mlekiem matki. To również w znacznej mierze tłumaczy, dlaczego różne narodowości mają bardzo odmienny stosunek do tych elementów codzienności.

Amerykanie mają wysoki wskaźnik indywidualizmu – są narodowością, która ceni sobie pracę indywidualną, rozwój własny i oczekuje wynagradzania za osiągnięcia. Są z natury ekstrawertykami, którzy wiedzą, że aby coś osiągnąć, trzeba się na to odważyć. Serbowie z kolei to naród kolektywistyczny, w którym bardziej niż indywidualizm liczą się relacje rodzinne, sąsiedzkie itp., a sposób wynagradzania zespołowego nadal jest częściej praktykowany niż wyróżnianie indywidualne.

Polacy ze swoją typową polską nieśmiałością i brakiem wiary w siebie (wpajanej nam jako skromność) znajdują się gdzieś pośrodku. Oznacza to, że już przeszliśmy duże zmiany w mentalności od czasu, gdy wyszliśmy poza granice żelaznej kurtyny, by uczyć się, podróżować i robić interesy. Jednak nadal w kontaktach z mieszkańcami USA możemy odczuwać nieśmiałość i skrępowanie w prezentowaniu swoich mocnych stron, których przecież nam nie brakuje. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat wyników badania Hofstede, możesz skorzystać z narzędzia Country Comparison Tool dostępnego w internecie.

Dlaczego niektóre rzeczy postrzegamy inaczej?

Dlaczego jest tak, że o niektórych rzeczach myślimy inaczej niż Amerykanie, czy Australijczycy? Dużą rolę odgrywa tutaj kod kulturowy, czyli znaczenie, które w naszym społeczeństwie nieświadomie przypisujemy danej rzeczy. Clotaire Rapaille, międzynarodowej sławy antropolog kulturowy i autor książki o tym, dlaczego ludzie na świecie tak bardzo się od siebie różnią, przytacza kilka ciekawych przykładów kodów kulturowych („The Culture Code: An Ingenious Way to Understand Why People Around the World Live and Buy as They Do”):

ZDROWIE: w Chinach oznacza bycie w zgodzie z naturą, natomiast w USA jest synonimem aktywności fizycznej.

JEDZENIE: w USA oznacza paliwo, we Francji jest synonimem przyjemności.

JAKOŚĆ: w USA oznacza, że coś działa, w Japonii jest synonimem doskonałości.

SAMOCHÓD: Niemcowi kojarzy się z inżynierią, podczas gdy dla Amerykanina jest kwestią tożsamości.

Przykłady te pokazują, że przebywając w wielokulturowym towarzystwie, możemy napotkać trudności z byciem zrozumianym. Nie znając kulturowego kodu danej społeczności, możesz nieświadomie kogoś obrazić lub naruszyć jego poglądy. Takie sytuacje mogą popsuć niejedną imprezę, a nawet uniemożliwić zdobycie pracy lub dobrego kontraktu handlowego.

Na co zwracać uwagę będąc w towarzystwie z Brytyjczykami?

Jest wiele rzeczy, które odgrywają dużą rolę w codziennym życiu Brytyjczyków. Jedną z nich jest ryba z frytkami. To brytyjski klasyk, który najlepiej smakuje z nadmorskiej gazety, a którego nie powinieneś krytykować przy Brytyjczyku. Brytyjczycy to ekscentryczny naród, który ma sporo swoich oryginalnych kodów kulturowych i jest z tego dumny. Inne charakterystyczne rzeczy dla Brytyjczyków, o których warto wiedzieć:

  • Są powściągliwi i nie mają w zwyczaju całować się na przywitanie – niezbyt mocny uścisk dłoni w zupełności wystarczy.
  • Czekając na swoją kolej w urzędzie czy na poczcie, lubią porządek, dlatego z zasady tworzą kolejki.
  • Brytyjczycy przepraszają za wszystko, nadużywając słowa „sorry”, nawet jeśli akurat nie ma za co przepraszać.
  • Nie dziw się, że na pytanie o samopoczucie, Brytyjczyk zawsze odpowie Ci coś w stylu „I’m fine” lub „Lovely, thanks”. Odpowiedź jest zawsze taka sama, z grzeczności. Nikt tam nie wpadnie na to, aby mówić, co naprawdę myśli.
  • Głównym tematem typowej brytyjskiej niezobowiązującej rozmowy o niczym (tzw. small talk) jest…pogoda. Zdania typu „It’s a bit chilly today” to dosyć powszechny łamacz lodów. Co ciekawe, mieszkańcy Wysp mają w zwyczaju narzekać na częsty deszcz, ale nie tolerują upałów. A jeśli spadnie nawet najmniejszy śnieg… przygotuj się na paraliż komunikacyjny.

W kulturze anglosaskiej, zwłaszcza w Wielkiej Brytanii, różne wartości i wielowiekowe tradycje kształtują sposób myślenia i zachowania mieszkańców. Trzy kluczowe elementy tej kultury to:

Kolektywizm

W kulturze anglosaskiej przywiązuje się dużą wagę do wspólnoty i kolektywnego dobra. Ludzie cenią troskę o innych, lojalność wobec społeczności oraz wspólne wartości i normy społeczne. Duży nacisk kładzie się na solidarność i współpracę, co manifestuje się w różnych dziedzinach życia, od pracy zespołowej po dbanie o dobro wspólne społeczności.

Umiar

W anglosaskiej kulturze często podkreśla się umiar, skromność i powściągliwość. Wyrażanie swojego bogactwa lub ambicji w sposób przesadzony może być uznane za nieodpowiednie. Ceni się umiejętność kontrolowania emocji, co pozwala na harmonijne współżycie w społeczności. Pod tym względem Brytyjczycy są podobni do Polaków. Podobne jest też podejście do edukacji, historii, co powoduje, że ta kultura jest bliższa naszym rodakom niż kultura amerykańska.

Tradycja i historia

Kultura anglosaska jest głęboko zakorzeniona w tradycji i szacunku dla historii. Wielka Brytania ma długą historię monarchii, która przenika do codzienności mieszkańców np. poprzez obchody i ceremonie. Szanuje się dziedzictwo kulturowe i przekazywanie tradycji z pokolenia na pokolenie. Związki z przeszłością są nadal żywe w społeczeństwie, co wpływa na tożsamość narodową i tworzy unikalny charakter kultury anglosaskiej. Pod tym kątem również jesteśmy do nich podobni.

Amerykański kod kulturowy

Swego czasu Forbes przygotował listę rzeczy, które są charakterystyczne dla Amerykanów, za to dziwią inne narodowości. Wśród najczęściej wymienianych znalazło się to, że Amerykanie:

  • Prosząc o wodę w restauracji, spodziewają się otrzymać wodę z kranu, za którą nie zapłacą.
  • Lubią jeść śniadanie na słodko (produkty w Europie uznawane za deser) np. pączki, gofry belgijskie, naleśniki z syropem i lukrem, słodkie płatki zbożowe.
  • Wszędzie zostawiają napiwki i sami również ich oczekują.
  • Rozmawiają z nieznajomymi w miejscach publicznych, często dzieląc się z nimi prywatnymi informacjami.
  • patriotyczni i lubią afiszować się ze swoją flagą. Amerykanie umieszczają flagę USA wszędzie i na wszystkim. To, że flaga powiewa przy niemal każdym domu, widzimy często w filmach, ale zwykle obcokrajowcy podnoszą brwi, gdy amerykańską flagę znajdują na czapkach z daszkiem, strojach kąpielowych lub bieliźnie.
  • Nie zdejmują butów, gdy wchodzą do domu, co bywa krępujące dla ludzi pochodzących z Europy. Mało tego, można popełnić gafę, prosząc Amerykanina o zdjęcie butów przy wejściu.
  • Używają zupełnie innego formatu do zapisywania daty (MM/DD/RRRR), co nam, Europejczykom może sprawić wiele kłopotów np. gdy umawiasz się na spotkanie.

Amerykanie mają swoje charakterystyczne cechy, które definiują ich jako naród i wpływają na ich odbieranie przez inne narody. Są znani z odwagi dążenia do niezależności i z nieskończonej chęci osiągania sukcesu, której mogą tylko pozazdrościć im inne narody. Amerykańska tożsamość narodowa ma również ogromny wpływ na sposób, w jaki komunikują się z ludźmi z innych kultur. Trzy kluczowe elementy kultury amerykańskiej to:

Indywidualizm

Odkrywając amerykańską kulturę, natkniesz się na silne przekonanie jej przedstawicieli o własnym indywidualizmie. Amerykanie kładą duży nacisk na niezależność, osiągnięcia osobiste oraz wolność jednostki. Dlatego w społeczeństwie USA idealne warunki znajdują osoby, które konsekwentnie rozwijają swoje indywidualne umiejętności.

Inicjatywa

Amerykanie już od małego są zachęcani do przejmowania inicjatywy i aktywnego działania w kierunku osiągnięcia zamierzonych celów. Ta postawa sprzyja rozwojowi przedsiębiorczości, kreatywności oraz poszukiwaniu nowych możliwości. Amerykanie wierzą w siłę i potencjał jednostki do tworzenia pozytywnych zmian. To dlatego w USA jest tak silnie rozwinięty przemysł związany z samorozwojem.

Równość szans

Kultura amerykańska silnie podkreśla równość szans, czyli przekonanie, że każdy ma możliwość osiągnięcia sukcesu poprzez ciężką pracę i determinację. To przekonanie (określane często jako American dream) jest fundamentem amerykańskiego społeczeństwa, które stawia na sprawiedliwość i daje każdemu szansę na rozwinięcie swojego potencjału.

Te elementy kultury amerykańskiej mogą wciąż wydawać się zbyt odległe dla mieszkańców Europy, w tym Polaków. Dlatego pierwszy kontakt z mieszkańcami USA może stanowić szok kulturowy. Zrozumienie sposobu bycia i wartości wyznawanych przez Amerykanów wymaga otwartej głowy i chęci odkrywania czegoś ciekawego. To naprawdę fascynujące doświadczenie.

Jakie wyzwania i przeszkody w komunikacji międzykulturowej możesz napotkać?

Komunikacja międzykulturowa może być prawdziwym wyzwaniem. To, co dla jednej osoby może być naturalne czy normalne, dla drugiej może okazać się całkowicie obce i niezrozumiałe. Wiele historii na temat zderzenia kulturowego opisują osoby, które, jak wspomniany na początku Marek, wyjechały do pracy do USA czy Wielkiej Brytanii.

Brak znajomości obcej kultury znacząco wpływa na brak tożsamości w języku, kiedy powstaje sytuacja, w ktorej jedynie „odtwarzamy” wyuczony język. Kiedy nie rozumiemy specyficznych zwrotów, żartów czy odniesień kulturowych w rozmowie, wynika nie tylko ze znajomości gramatyki i słownictwa, ale również z umiejętności dostosowania się do kulturowego kontekstu.

Dobrym przykładem takiego niedostosowania jest sytuacja, w której politycy nie mają pełnej znajomości języka angielskiego, ale brakuje im również głębszego zrozumienia kulturowego kontekstu. To sprawia, że mają trudności z dostosowaniem się do określonego stylu komunikacji, który w dyplomacji i biznesie odgrywa ważną rolę. Nieznajomość kulturalnych norm i oczekiwań może prowadzić do nieporozumień i utrudniać budowanie efektywnych relacji międzykulturowych.

Gesty

Czy wiesz, że możesz nieświadomie kogoś urazić, stosując pewne gesty, które w Polsce są uważane za pozytywne? Oto 3 przykłady:

  • „Figa”, czyli gest, w którym zaciskamy pięść z kciukiem umieszczonym między palcem wskazującym a środkowym, jest m.in. w Polsce uważany za lekko obraźliwy. Jednak żaden Amerykanin tak go nie odbierze, ponieważ w Stanach rodzice często używają go w trakcie jednej z zabaw z dziećmi („zabrałem ci nos”).
  • W Wielkiej Brytanii i USA, by zapewnić sobie szczęście, nie trzyma się kciuków, a krzyżuje się palec wskazujący ze środkowym (cross fingers).
  • Z kolei pokazanie Amerykaninowi wnętrza otwartej dłoni na wyprostowanej ręce zostanie odczytane jako okazanie niechęci.

Idiomy

Bardzo obrazowym przykładem różnic kulturowych w języku jest funkcjonowanie idiomów. Idiom to wyrażenie, którego nie należy rozumieć dosłownie, ponieważ jego znaczenie jest z reguły przenośne. Idiomy to wyrażenia, które pomagają opisać konkretną sytuację w inny, za to bardziej kreatywny sposób. Idiomy ściśle łączą się z zagadnieniami kulturowymi i historycznymi danego kraju, zatem poszerzają rozumienie języka. Idiomy są charakterystyczne dla danego języka i mogą odzwierciedlać tradycje kulturowe.

Zapewne nie raz spotkałeś żart polegający na dosłownym tłumaczeniu idiomów, a szczególnie charakterystyczne powiedzenie „dziękuję z góry”, które w języku angielskim nic z górą nie ma wspólnego. Spójrz na różniące się przykłady idiomów polskich i ich angielskich odpowiedników:

  • Bułka z masłem – A piece of cake
  • Raz na ruski rok – Once in a blue moon
  • Nudne jak flaki z olejem – Dull as dishwasher
  • Nabić kogoś w butelkę – Pull one’s leg
  • Być między młotem a kowadłem – Be caught between the devil and the deep blue sea

Co daje Ci znajomość językowych smaczków typu idiomy?

Idiomy w języku angielskim są najczęściej używane jako element stylu nieformalnego, dlatego ich znajomość na pewno poprawi Twoje umiejętności komunikacji bezpośredniej. Najczęściej możesz je usłyszeć w rozmowie lub trafić na nie w mediach. Idiomy pokazują native speakerom, z którymi się kontaktujesz, że znasz dobrze język, którego używasz.

Jak najlepiej uczyć się angielskich idiomów? Ucz się w kontekście. Na przykład w zdaniu „She could solve the test quickly because it was a piece of cake” domyślasz się z kontaktu, że idiom „a piece of cake” oznacza coś łatwego. Został on użyty do opisania sytuacji szkolnej lub egzaminacyjnej, z którą ściśle się łączy, dlatego możesz go łatwo zapamiętać.

Styl formalny kontra styl nieformalny

Różnice kulturowe możesz również zauważyć w dostosowaniu stylu języka do sytuacji. W Polsce jesteśmy uczeni, że do osób starszych należy zwracać się z szacunkiem, a szacunek ten wyrażać na przykład tytułując osobę starszą jako Pan/Pani. Pisząc mail do obcej osoby, powinniśmy zachować wszystkie zasady stylu formalnego. Mamy te zasady tak głęboko wpojone, że większość Polaków na początkowym etapie nauki angielskiego ma problem z adresowaniem nowo poznanej anglojęzycznej osoby przez „you”.

Kiedy w angielskim używać stylu formalnego, a kiedy nieformalnego?

W języku angielskim styl formalny jest stosowany w sytuacjach oficjalnych, profesjonalnych lub wymagających pewnej powagi. Warto brzmieć formalnie w sytuacjach takich jak:

  1. Korespondencja formalna – jeśli piszesz mail do osoby, z którą łączą Cię stosunki służbowe np. klienta, nauczyciela lub urzędnika.
  2. Wiadomości służbowe – korespondencja służbowa, czyli e-maile lub pisma biznesowe, zwykle wymaga stosowania stylu formalnego. Jest to szczególnie ważne w kontaktach z klientami, partnerami biznesowymi lub osobami na wyższych stanowiskach.
  3. Prezentacje i wystąpienia publiczne – podczas służbowych prezentacji lub wystąpień publicznych zaleca się zachowanie stylu formalnego. W takich sytuacjach chcesz przecież brzmieć jak profesjonalista.
  4. Sytuacje oficjalne – jeśli uczestniczysz w oficjalnych uroczystościach, spotkaniach, konferencjach lub innego rodzaju formalnych wydarzeniach, styl formalny jest uznawany za ten właściwy.

Natomiast w niektórych sytuacjach bardziej odpowiedni będzie mniej formalny styl. Przykłady obejmują:

  1. Rozmowy z bliskimi – w rozmowach z rodziną, przyjaciółmi lub osobami, z którymi masz bliskie relacje, stosuj mniej formalny styl mówienia. W przeciwnym razie będziesz brzmieć dziwnie i nienaturalnie.
  2. Nieformalne e-maile – gdy piszesz e-mail do anglojęzycznego przyjaciela lub współpracownika, którego dobrze znasz, nie używaj formalnego języka, inaczej może on uznać, że się wywyższasz, a w najlepszym wypadku wygłupiasz i nie potraktuje Cię poważnie.
  3. Rozmowy towarzyskie – w nieformalnych sytuacjach towarzyskich, na przykład na imprezach lub spotkaniach z przyjaciółmi, używaj mniej formalnego stylu. Jeśli będziesz mówił jak z podręcznika gramatyki angielskiej, zostaniesz wzięty za nerda…

Warto pamiętać, że kontekst i relacje między rozmówcami będą miały decydujący wpływ na wybór stylu formalnego lub nieformalnego. Twoja skuteczność komunikacji w języku angielskim będzie więc zależeć nie tylko od Twojego zasobu słownictwa i znajomości gramatyki. Jeśli dostosujesz styl swojej wypowiedzi do oczekiwań i obowiązujących norm, będzie miała o wiele większą siłę przekazu, a Ty uzyskasz swój cel.

Dla przykładu:

  • możesz się przywitać na różne sposoby, zależnie od tego, z kim i w jakim celu się witasz: (styl formalny) I would like to introduce myself, my name is… / (styl nieformalny) Hello, my name is…
  • Podobnie jest, gdy chcesz zainicjować tzw. small talk (krótka uprzejma rozmowa o rzeczach nieistotnych):
  • (styl formalny) It’s a lovely day! / (styl nieformalny) You look nice!

Różnice kulturowe w miejscu pracy a efektywna komunikacja

Posiadanie umiejętności komunikacji międzykulturowej jest szczególnie przydatne, jeśli pracujesz w zespole multikulturowym. Pozwala to nie tylko uniknąć konfliktów, ale również usprawnić pracę i wydobyć z ludzi potencjał. Różnice między przedstawicielami różnych kultur/narodowości mogą dotyczyć norm, zwyczajów, komunikacji niewerbalnej i mogą utrudniać, a nawet uniemożliwiać współpracę. Najważniejszą rzeczą jest otwartość na inne sposoby zachowania i pozbycie się uprzedzeń.

Różnice kulturowe w komunikacji biznesowej – jak mogę Ci pomoc efektywnie się komunikować

Moje doświadczenia edukacyjne z brytyjskiej czy amerykańskiej szkoły aktorskiej nauczyły mnie, że najlepszym sposobem jest wejść w środowisko i zanurzyć się w kulturze. Dlatego podczas zajęć ze mną możesz rozwinąć kompetencje kulturowe dzięki stosowaniu wypracowanego przeze mnie modelu pracy:

  • Przybliżam Ci kulturę kraju lub regionu, do którego się wybierasz lub z którego mieszkańcami chcesz współpracować. Pracujemy na wcześniej opisywanym modelu Hofstede (Geert Hofstede’s dimensions), a także pracy Erin Meyer, która uczy, jak nie wpaść w kulturowe pułapki, które mogą zrujnować transakcje, a nawet zagrozić karierze.
  • Omawiamy tematykę związaną z wybranymi krajami, przedstawiając dane makroekonomiczne, które pozwolą Ci lepiej zrozumieć jakość życia zawodowego, środowisko korporacyjne oraz charakterystykę branży szkoleń i rozwoju zawodowego w docelowym kraju (Gallup Institute, Harvard Association).
  • W trakcie zajęć zgłębiamy różne aspekty regionalnych kodów kulturowych, korzystając z różnorodnych źródeł informacji. Przeanalizujemy te elementy, abyś mógł lepiej zrozumieć ich wpływ na interakcje między ludźmi oraz na różne aspekty życia społecznego i zawodowego. Będziemy pracować na szerokim zakresie materiałów, takich jak literatura naukowa, badania terenowe, dane statystyczne, a także studia przypadków i doświadczenia praktyczne. Wszystko po to, abyś miał kompleksowe spojrzenie na temat kulturowych kodów i ich roli w różnych kontekstach.
  • Na naszych zajęciach wspólnie badamy różne tematy związane z kulturą, historią, geografią, polityką i innymi dziedzinami. Razem poznajemy tradycje, zwyczaje, język, jedzenie i inne ważne elementy kultur. Pracujemy na materiałach autentycznych – od stand-upów, przez materiały CIA do wystąpień parlamentu brytyjskiego. Naszym celem jest poszerzanie wiedzy o różnych kulturach, zrozumienie ich kontekstu i rozwijanie Twojej świadomości kulturowej. Wykorzystujemy różne źródła, takie jak teksty, filmy i zdjęcia, a także angażujemy się w dyskusje i działania, aby odkrywać i doceniać różnorodność kulturową.

A wszystko to w czasie regularnej pracy nad językiem, szlifowaniem wymowy, akcentu i ekspresji językowej. Praca ze mną nad językiem pozwoli Ci nie tylko rozwinąć swoje kompetencje językowe i kulturowe, ale również poczuć się pewnie w kontaktach biznesowych, które wymagają właściwego prezentowania się w czasie wystąpień i konferencji.

Kształtowanie kompetencji międzykulturowych – wskazówki podsumowujące

Jeśli chcesz poprawić komunikację w międzykulturowym środowisku np. w firmie, ważne jest, abyś zainteresował się kulturą ludzi, z którymi nawiązujesz kontakt. Słuchaj, czytaj, oglądaj filmy związane z kulturą osób, z którymi masz do czynienia. Dobrym pomysłem jest uczestnictwo w szkoleniach dotyczących skutecznej komunikacji międzyludzkiej, zwłaszcza tych, które koncentrują się na aspektach międzynarodowych. Takie szkolenia mają podnieść jakość i skuteczność Twojej pracy zawodowej, jeśli współpracujesz z przedstawicielami różnych kultur.

Poza tym pamiętaj o kilku bardzo ważnych rzeczach:

  1. Unikaj zbyt stereotypowego myślenia. Buduj relacje z zagranicznymi partnerami lub współpracownikami, stosując indywidualne podejście do każdego członka zespołu. Staraj się nie zakładać intencji lub cech.
  2. Zbadaj, jak istotne są umowy słowne. W niektórych krajach jedynie słowo pisane jest respektowane jako umowa (np. w naszym kraju) w innych krajach, jak np. we Francji, duże znaczenie mają umowy ustne. Warto dowiedzieć się, jakie prawo jest przestrzegane w kraju, z którego pochodzi pracownik.
  3. Upewnij się, jak ważna jest komunikacja nieformalna. Zorientuj się, jakie podejście do stylu komunikacji mają obcokrajowcy, z którymi masz pracować. Na przykład Brytyjczycy mogą być bardziej powściągliwi od Amerykanów, którzy w kontaktach zwykle szybko przechodzą na stopę przyjacielską.

Oczywiście, kultury innego kraju nie nauczysz się z książek w tydzień. Tutaj potrzebne są lata obcowania z nią, kontaktując się z osobami, które do niej należą, oglądając filmy i czytając media. Początki mogą być trudne, szczególnie jeśli wyznajesz zupełnie inne wartości niż osoby, z którymi masz się kontaktować. Mimo to nie zniechęcaj się. Bądź świadom istnienia różnic kulturowych, akceptuj je i szanuj, a wtedy, nawet jeśli od czasu do czasu przydarzy się jakaś kulturalna wpadka, nic złego się nie stanie.

Bibliografia

  • Urszula Żydek-Bednarczuk, Spotkanie kultur: komunikacja i edukacja międzykulturowa w
    2015. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, nr 3289.
  • Aleksandra Olejniczak, WPŁYW RÓŻNIC KULTUROWYCH NA ROZWÓJ ORGANIZACJI. Uniwersytet Łódzki.
  • Sebastian Przybyszewski, Kontekst w badaniach nad językiem. Context in research on language. Instytut Filologii Polskiej, UWM Olsztyn.
  • Małgorzata Molęda-Zdziech, Komunikowanie w perspektywie ekonomicznej i społecznej. , Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa 2001, ISBN: 83-7225-101-0 (31+0).
  • Clotaire Rapaille, The Culture Code: An Ingenious Way to Understand Why People Around the World Live and Buy as They Do. 2007. Broadway Books.
  • Różnice kulturowe związane z podejściem do czasu i przestrzeni. Bezpieczna przystań, Projekt współfinansowany z Programu Krajowego Funduszu Azylu, Migracji i Integracji

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Facebook
Twitter
LinkedIn
Pinterest
Scroll to Top
Przewiń do góry