Uczę się angielskiego od dziecka, ale ta nauka nigdy nie była łatwa. Kiedy poszedłem do szkoły, musiałem z tego powodu brać korepetycje. Jednak nadal angielski mnie nie interesował, wręcz go nie cierpiałem. Moim zdaniem, mimo tylu lat nauki mój poziom angielskiego nie jest dobry. Dlatego też często popełniam błędy, gdy z kimś rozmawiam lub coś piszę. Tyle że po tylu latach nauki popełnianie błędów już nie stanowi dla mnie problemu, ponieważ wiem, że w ten sposób się uczę. Jeśli nie będę popełniał błędów, jak będę się uczyć?
Każdy nauczyciel zna mnóstwo historii tego typu, a niejeden dorosły mógłby pewnie powiedzieć, że to jego historia. Zresztą zobacz, jak wielu Twoich znajomych i przyjaciół uczy się angielskiego od dziecka, a jak niewielu z nich potrafi biegle się nim posługiwać. Z drugiej strony są osoby, którym wystarczy zaledwie kilka lat, aby bez problemu dogadać się w języku obcym. Być może zacząłeś się już nawet zastanawiać, czy ilość czasu, jaką poświęcasz na naukę języka obcego, ma w ogóle jakieś znaczenie.
Czynniki wpływające na proces nauki języka
Ja nie mam zdolności językowych!
– Jako coach językowy zdarza mi się czasem słyszeć to stwierdzenie od klientów. A przecież wszyscy – bez względu na zdolności językowe – umiemy płynnie porozumiewać się w języku ojczystym. Co więc jest potrzebne (oprócz chęci), żeby nauczyć się języka obcego? Czas. Oczywiście są rzeczy, które w większym lub mniejszym stopniu wpływają na to, ile czasu na przyswojenie języka potrzeba jednej, a ile drugiej osobie. Nie chcę jednak, abyś traktował je jako czynniki decydujące o tym, jak szybko nauczysz się mówić płynnie po angielsku. Pisząc o czynnikach wpływających na tempo opanowania języka mam przede wszystkim na myśli:
1. Wiek
W każdym wieku można uczyć się języka. Mówi się, że dzieci uczą się najszybciej. To prawda, ale też… najszybciej zapominają. Dlatego im wcześniej zaczniesz, tym szybciej uzyskasz językową płynność. Warunkiem jest to, że nie poprzestaniesz na nauce nazw kolorów czy kształtów.
Uczymy się szybciej, jeśli widzimy sens nauki czy potrzebę używania języka. To między innymi dlatego osoby wyjeżdżające za granicę uczą się języka w przyspieszonym tempie. Kiedy nauka języka idzie w parze z motywacją, bez zastanowienia poświęcasz jak najwięcej czasu na przyswajanie nowych form i słów i nie patrzysz przy tym na zegarek. To właśnie o takich zmotywowanych do nauki osobach mówi się, że język im „wchodzi” do głowy.
Popatrz na to z praktycznej strony. Załóżmy, że mówisz i piszesz po polsku i słuchasz polskiego przez średnio 14 godzin dziennie. Oznacza to, że w ciągu tygodnia masz kontakt z tym językiem przez prawie 100 godzin. To całkiem spora liczba lekcji, prawda? Dlatego, jeżeli porównasz, że Twoja nauka angielskiego ogranicza się tylko do jednej lub dwóch godzinnych lekcji w tygodniu, na efekty będziesz musiał czekać kilka, a nawet kilkanaście lat. I zagadka nieefektywnej kilkunastoletniej nauki języka rozwiązana! Chcąc nauczyć się języka obcego, musisz się nim otaczać na co dzień.
Każdy uczy się języka na swój sposób. Zobacz, jak wykorzystujesz swoje predyspozycje czy umiejętności, aby łatwiej wchodziły Ci do głowy słówka czy formy. Jeśli jesteś słuchowcem, najlepiej działa na Ciebie słuchanie, gdy ktoś mówi i wyłapywanie słów z kontekstu kwestii wypowiadanych przez aktorów oglądanego serialu. W procesie nauki języka ważne są wybrane strategie i techniki. Na każdego może działać też inny sposób organizacji nauki. Dla jednych wystarczające będzie oglądanie filmów w wersji oryginalnej, inni lepiej uczą się przy robieniu notatek, tworzeniu fiszek, czy powtarzaniu fraz w rozmowie.

Jak określany jest czas niezbędny na nauczenie się języka?
Oczywiście trudno jest jednoznacznie określić, ile godzin należy poświęcić na naukę języka, aby umieć się w nim swobodnie porozumiewać w mowie i piśmie. Bazując na obserwacjach osób uczących się, powstało kilka systemów próbujących odpowiedzieć na pytanie, ile czasu potrzeba, by nauczyć się języka.
Wyróżniamy więc między innymi skalę FSI (Foreign Service Institute) i skalę CEFR (Common European Framework of Reference for Languages – Europejski System Opisu Kształcenia Językowego). O systemach tych więcej dowiesz się w dalszej części tekstu.
Systemy te mogą różnić się między sobą, jednak dzięki nim możesz określić przybliżone ramy czasowe nauki języka obcego. Możesz więc przyjąć, że opanowanie języka na poziomie komunikatywnym będzie wymagać poświęcenia co najmniej kilkudziesięciu godzin na naukę. Mówi się o „przybliżonych ramach czasowych”, ponieważ wiele zależy od języka oraz indywidualnego podejścia uczącego się do nauki (np. w hiszpańskim potrzeba około 200 godzin do osiągnięcia poziomu B1).

Czy są języki wymagające więcej czasu?
Ile czasu zajmuje nauka języka angielskiego?
To pytanie zadaje mi większość osób jeszcze przed pierwszą lekcją. Nie mogę tego określić, ponieważ każdy z nas jest inny, podobnie jak każdy język. Nie obiecuję też (jak niektóre reklamy) cudownego sposobu na opanowanie angielskiego bez wysiłku w zaledwie kilka tygodni. Nauka języka zajmuje trochę czasu, jednak może to być czas przyjemny i niekojarzący się z przykrym obowiązkiem.
Badania wspomnianej wcześniej amerykańskiej agencji rządowej FSI wskazują, że osiągnięcie podstawowej biegłości w różnych językach zajmuje od 480 do 720 godzin. Tak duża rozbieżność zależy od grupy, do jakiej przydzielono konkretny język. FSI w tym celu wyróżnia 4 grupy języków:
- Grupa 1: angielski, francuski, niemiecki, włoski, hiszpański, portugalski, rumuński, indonezyjski, suahili
- Grupa 2: bułgarski, birmański, grecki, hindi, perski, urdu
- Grupa 3: amharski, kambodżański, czeski, fiński, hebrajski, węgierski, laotański, polski, rosyjski, serbsko-chorwacki, tajski, turecki, wietnamski
- Grupa 4: arabski, chiński, japoński, koreański, polski
Według tej klasyfikacji nauka języków należących do grupy 1 zajmuje około 480 godzin. Z kolei opanowanie języków z grup 2-4 wymaga poświęcenia na naukę co najmniej 720 godzin.
Ta orientacyjna liczba godzin może zmieniać się w zależności od predyspozycji językowych, wieku, motywacji do nauki i kilku innych czynników.
Jak określić swój poziom znajomości języka?
Zanim zaczniesz zapełniać kalendarz lekcjami konwersacji, postaraj się określić, jaki cel w nauce angielskiego chcesz osiągnąć. Czy chcesz swobodnie porozumiewać się za granicą? Marzy Ci się zdobycie awansu w pracy? A może chcesz poprawić swoje umiejętności komunikacyjne, ponieważ to otworzyłoby Ci drzwi kariery za granicą? Znając cel nauki i czas, jakim dysponujesz, możesz w dużym przybliżeniu określić, jaki poziom znajomości języka angielskiego jesteś w stanie w tym czasie osiągnąć. Posłuż się przygotowanymi kryteriami:
CEFR, który określa międzynarodowe standardy:
- A1 – początkujący. Używasz i rozumiesz najbardziej podstawowe zwroty dotyczące życia codziennego. Potrafisz się przedstawić i wymienić podstawowe uprzejmości oraz odpowiadać na proste pytania dotyczące podstawowych czynności życia codziennego (mieszkania, prostych czynności). Na tym etapie rozmówca osoby będącej na poziomie A1 powinien mówić wolno i wyraźnie.
- A2 – początkujący lub niższy średnio zaawansowany. Na tym etapie nauki języka obcego znasz już podstawowe zwroty dotyczące życia codziennego. Potrafisz formułować proste zdania. Znasz podstawowe słownictwo związane z życiem codziennym – dom, rodzina, praca, zakupy. Dajesz radę porozumiewać się w prosty sposób na tematy sobie znane, używasz w tym celu prostego języka. Potrafisz w prosty sposób opisać swoje potrzeby.
- B1 – średnio zaawansowany. Na tym etapie potrafisz poradzić sobie w podróży do krajów anglojęzycznych. Rozumiesz kontekst tekstów anglojęzycznych, mimo braku znajomości wielu słów. Potrafisz pisać proste teksty związane ze swoim hobby lub zagadnieniami życia codziennego. Wyrażasz swoje plany, potrafisz mówić o swoich doświadczeniach.
- B2 – wyższy średnio zaawansowany. Na tym poziomie językowym samodzielnie posługujesz się językiem, rozumiesz główne wątki w bardziej złożonych wypowiedziach. Rozumiesz dyskusje dotyczące swojej dziedziny, a poruszane tematy mogą być konkretne, ale też abstrakcyjne. Twoje wypowiedzi są spontaniczne, ale płynne, potrafisz porozmawiać z rodzimym użytkownikiem języka i jesteś rozumiany przez drugą stronę. Na tym poziomie jesteś w stanie wyjaśnić swój punkt widzenia, podając argumenty/wady i zalety.
- C1 – zaawansowany. Na tym poziomie wkraczasz w tajniki biegłego posługiwania się językiem. Rozumiesz dłuższe i bardziej wymagające wypowiedzi i tak też potrafisz się wypowiedzieć, stosując zaawansowane słownictwo. Twoje wypowiedzi są jasne, właściwie zbudowane, złożone i płynne.
- C2 – profesjonalny. Ten poziom określa osoby, które potrafią posługiwać się językiem na poziomie wykształconego native speakera. Będąc na tym poziomie zaawansowania językowego, rozumiesz wszystko, co czytasz i słyszysz. Mówisz w języku spontanicznie, płynnie i precyzyjnie dobierasz słownictwo.
Zauważ, że podręczniki, z których do tej pory korzystałeś, zazwyczaj mają oznaczenia poziomu języka A1-C2. Materiał w nich przygotowany jest tak, aby po przerobieniu go uczący się mógł wykonywać konkretne zadania na danym poziomie zaawansowania. Zwróć jednak uwagę, że uczenie się z takiego podręcznika może przebiegać z trudnym do przewidzenia skutkiem. W tym momencie określanie ile czasu potrzeba, by nauczyć się języka, nie daje wiarygodnych informacji.
To problem, który zauważają uczący się języka, o czym mówi na forum Quora uczący się angielskiego Tunç z Turcji:
„Języka angielskiego uczę się od dawna. Oczywiście uważam, że zrobiłem postęp od poziomu A1 do teraz. Jednak kiedy patrzę na opis poziomu swojego obecnego podręcznika dla średniozaawansowanych, jakoś nie jestem przekonany. Jest tam napisane, że mogę mówić płynnie z kimś, kto mówi po angielsku. Uważam, że mój poziom mówienia niestety nie jest dobry. Prawda jest taka, że języka uczy się przez ciągłe stykanie się z nim. Dlatego myślę, że w ciągu 3-4 lat nauczę się angielskiego”.
Załóżmy jednak, że udało Ci się określić obecny poziom znajomości języka i chcesz sprecyzować, ile czasu potrzebujesz poświęcić, aby przejść na poszczególne poziomy biegłości. CEFR przygotował rozpiskę z orientacyjną liczbą godzin nauki języka na danym poziomie:
- Od zera do A1: 70 godzin
- A1 do A2: 150 godz.
- A2 do B1: 300 godz.
- B1 do B2: 200 godz.
- B2 do C1: 200 godz.
- C1 do C2: 200 godz

CELA (Cambridge English Language Assessment)
CELA to komisja egzaminacyjna, która zajmuje się ocenianiem poziomów biegłości językowej. Ekspercie w niej zasiadający również pokusili się o sprecyzowanie, ile godzin należy poświęcić, by przyswoić język angielski na poszczególnych poziomach. Wyniki różnią się nieco od tych, które przedstawia CEFR:
- Od zera do poziomu A1: 80 – 120 godz.
- A1 do A2: 180 – 200 godz.
- A2 do B1: 350 – 400 godz.
- B1 do B2: 500 – 600 godz.
- B2 do C1: 700 – 800 godz.
- C1 do C2: 1000 – 1200 godz.
Jak widzisz, rozbieżności pomiędzy szacunkami komisji są dość znaczne. Dlatego wytyczne te należy traktować bardziej jako punkt odniesienia, a nie wyrocznię.
Warto wiedzieć: Jeśli uczysz się pierwszego języka obcego (szczególnie gdy różni się on znacznie od języka rodzimego), prawdopodobnie będziesz potrzebował zwiększyć podaną powyżej liczbę godzin nauki nawet do 50%.
O biegłości w języku możesz mówić od uzyskania poziomu B2. Wówczas rozumiesz bez większych problemów ogólne znaczenie języka w mowie i piśmie. Porozumiewasz się płynnie i swobodnie.
Który język obcy jest najłatwiejszy do nauki?
Wiem, że nie raz już to słyszałeś, ale tutaj też odpowiedź nie jest prosta. Określenie, czy język jest dla nas „prosty”, zależy w dużej mierze od tego, jakim językiem ojczystym posługujemy się na co dzień. To dlatego, że łatwiej uczymy się języków, które są podobne do naszego języka pierwszego. Oczywiście to, że jakiś język uważamy za „łatwy”, zazwyczaj wynika z naszej subiektywnej oceny. Na ocenę tę wpływ ma również m.in. motywacja, predyspozycje do nauki, poświęcony czas.
Jak wynika z analizy Amerykańskiego Instytutu Spraw Zagranicznych (FSI), najłatwiejszymi językami dla osób anglojęzycznych są francuski i hiszpański. Najtrudniejszymi są chiński i japoński. Polacy szybciej uczą się języków słowiańskich (ze względu na podobieństwo do języka ojczystego). Dlatego mniej czasu zajmie Polakowi opanowanie czeskiego, słowackiego, ukraińskiego, rosyjskiego, białoruskiego, słoweńskiego, czy macedońskiego. Oznacza to, że czas potrzebny na opanowanie tych języków powinien z założenia być krótszy niż ten, który trzeba poświęcić na płynne mówienie w innych językach.
W jaki sposób uczyć się języka obcego?
Przede wszystkim uczyć się regularnie. Codziennie poświęcaj tyle czasu, ile możesz, aby mieć kontakt z językiem. Czytaj i słuchaj. Oglądaj materiały w oryginale w serwisach typu YouTube. Poznawaj nowe zwroty i słowa, bo to one stanowią podstawę komunikacji w każdym języku. Aby uzyskać poziom konwersacyjny, wystarczy, że opanujesz między 1000 a 3000 słów! Nie znaczy to jednak, że zachęcam Cię do zaprzestania nauki na tym etapie.
Wszystkim moim uczniom radzę, aby codziennie mieli kontakt z językiem angielskim. Wystarczy, że to będzie 30 minut dziennie, spędzane na słuchaniu, czytaniu, poznawaniu nowych fraz, ale konsekwentnie przez cały rok – od 1 stycznia do 31 grudnia. Tylko 30 minut z każdej 24-godzinnej doby (tyle nawet nie trwa 1 lekcja w szkole!) razy 365 dni daje w sumie 10 950 minut, czyli aż 182,5 godziny. Gwarantuję Ci, że Twój poziom angielskiego wzrośnie zauważalnie.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak nauka słówek angielskich pomoże Ci płynnie porozumiewać się w tym języku, sprawdź porady w tym artykule.

Jak zacząć naukę języka obcego? – kilka ważnych wskazówek
Precyzyjnie określ czas na naukę języka i trzymaj się tych wytycznych. Nie daj się ponosić fantazji i ustal osiągalne cele. W nauce języka obcego ważna jest regularność. Uczenie się 2 godziny raz na tydzień da o wiele mniejsze efekty niż spędzanie z językiem codziennie po 10 minut.
Staraj się wynieść z zajęć jak najwięcej. Nauka na kursie czy w szkole to ważny czas, ale nie powinien być jedynym kontaktem z językiem. Jeśli będziesz tygodniowo spędzać na zajęciach 4 godziny bez Twojego zaangażowania, czas ten będzie po prostu zmarnowany.
Rozwijaj wszystkie 4 umiejętności równocześnie – słuchaj, czytaj, pisz i mów po angielsku. To bardzo ważne szczególnie w przypadku języka angielskiego, który ma bardzo trudną pisownię i złożony system fonetyczny. Pamiętaj, że każda rozwijana umiejętność wzmacnia pozostałe trzy.
Częstym hamulcem i błędem w nauczaniu języka angielskiego w polskich szkołach jest skupianie się na umiejętnościach odbierania informacji (słuchaniu i czytaniu), a zostawianie z boku umiejętności przekazywania ich (mówienie, pisanie). To tak, jakbyś chodził na siłownię i trenował tylko ręce lub tylko nogi. Taki trening spowoduje, że Twoje mięśnie nie będą rosły symetrycznie. Podobnie jak niektórzy bywalcy siłowni kończą z dużymi bicepsami i szczupłymi nogami, tak i Ty możesz skończyć z bogatym zasobem słownictwa, ale słabymi umiejętnościami wypowiadania się po angielsku.
Czytanie i pisanie po angielsku od samego początku pomogą Ci zrozumieć i przyswoić angielską ortografię, słuchanie pomoże Ci lepiej mówić.
Otocz się językiem, którego się chcesz nauczyć. Będziesz odczuwać nie tylko satysfakcję z nauki, ale przestaniesz ją traktować jak obowiązek, a dzięki temu opanujesz język jeszcze szybciej.
Kiedy mogę powiedzieć, że umiem język?
Jak u każdej zmotywowanej osoby, która uczy się języka obcego, tak i u Ciebie w pewnym momencie przyjdzie ten magiczny moment, kiedy przestaniesz postrzegać język jako coś, czego musisz się uczyć i zaczniesz po prostu go używać. To wtedy język staje się częścią Twojego codziennego życia i tego, kim jesteś. Nie oznacza to jednak, że kiedykolwiek przestaniesz się uczyć. Nauka języka nigdy się nie kończy, nawet gdy będziesz już na poziomie zaawansowanym.
Zamiast podsumowania
Jeden z użytkowników portalu Quora zadał pytanie dotyczące tego, jak długo inni użytkownicy uczą się angielskiego i jak określają swój poziom. Wypowiedź mężczyzny o imieniu Salvatore świetnie podsumowuje nasz dzisiejszy temat:
Mam predyspozycje do nauki języków oprócz angielskiego. Nie pytajcie dlaczego, ale nigdy nie kochałam języka angielskiego. Zacząłem się go uczyć, kiedy zaczęła się pandemia, ponieważ nie miałem nic lepszego do roboty i chciałem mądrze spędzać czas. Zacząłem więc otaczać się angielskim, włączać go do swojego życia bez rozliczania się z czasu. Zaczynałem wtedy od poziomu A1.
Wczoraj po raz pierwszy miałem zajęcia z korepetytorką angielskiego i ona powiedziała mi, że mój poziom angielskiego jest zaawansowany (nie miałem pojęcia).
Nauka angielskiego nadal wydaje mi się trudna, ale znam odpowiedź, dlaczego zawsze uważałem angielski za taki skomplikowany. To dlatego, że za nim nie przepadam. Wiem jednak, że jego znajomość jest konieczna, szczególnie dla osoby takiej jak ja, która uwielbia podróżować.
Nie znam żadnych sekretnych sztuczek, nie mam żadnego magicznego eliksiru, którym mógłbym się z tobą podzielić. Ale jeśli miałbym coś poradzić, powiedziałbym, że jeśli chcesz osiągnąć dobry poziom języka angielskiego, Twoje zaangażowanie jest kluczowe”.
Bibliografia
- Poziomy znajomości języka angielskiego. britishcouncil.pl
- Steve Kaufmann. How Long Should it Take to Learn a Language? blog.thelinguist.com
- Feyisa Demie, English as an additional language pupils: how long does it take to acquire English fluency? Language and Education, Volume 27, 2013 – Issue 1.
- Meredith L. Rowe, Adriana Weisleder, Language Development in Context. Annual Review of Developmental Psychology, Vol. 2:201-223 (2020).