Czy warto uczyć się gramatyki angielskiej?
„Dlaczego muszę się uczyć gramatyki? Czy będę w ogóle jej potrzebować w życiu? To takie nudne!”
To typowe pytania zadawane nie tylko przez dzieci, którym nakazuje się naukę angielskich czasów, ale również przez dorosłych. Czemu się dziwić, skoro nasza rzeczywistość jest wprost zalana mnogością haseł marketingowych przekonujących, że nauka gramatyki to element przestarzałego podejścia do nauczania, ale jej znajomość jest współcześnie mało istotna. Reklamy starają się nam wmawiać, że najważniejsza jest umiejętność dogadania się, a zasada „mów, a reszta przyjdzie sama” zdaje się dominować w przekazach medialnych. Sugestia, że nauka jest przestarzałym sposobem zdobywania kompetencji językowych, często wiąże się z przekonaniem, że zdolność do porozumiewania się w języku angielskim powinna przyjść naturalnie, tak jak to ma miejsce u małych dzieci.
Czy takie podejście ma szanse sprawdzenia się u osób chcących swobodnie używać angielskiego w biznesie? Czy ma racje bytu w międzynarodowych korporacjach? Brak konieczności nauki gramatyki może dotyczyć osób, których kariera, dochód i prestiż nie zależą w żadnym stopniu od umiejętności językowych. Jednak trudno zaprzeczyć, że w świecie biznesu umiejętność precyzyjnego i umiejętnego wyrażania się w języku angielskim staje się miernikiem jakości i profesjonalizmu.
Dlatego dzisiaj przyjrzę się kwestii, czy warto uczyć się gramatyki angielskiej i dlaczego jest ona kluczowym elementem skutecznej nauki języka angielskiego, zwłaszcza w świecie biznesu. Zwracam się głównie do osób, które aspirują do wyższych stanowisk w branżach, w których wysokie umiejętności językowe są nieodzowne. Jeśli również należysz do tej grupy, pokażę Ci, dlaczego konsekwentne doskonalenie znajomości gramatyki może przynieść znaczne korzyści w sferze zawodowej. Dowiesz się też, dlaczego rozwijanie umiejętności poprawnego mówienia w języku angielskim to niezbędny krok ku skutecznej komunikacji.
Na początek rozwiejmy wszelkie wątpliwości
Czy można nauczyć się angielskiego bez nauki gramatyki?
Oczywiście. Przecież każda osoba, która uczy się angielskiego jako języka ojczystego, robi to, nie uczestnicząc w kursie gramatyki. Widziałeś, aby ktoś tłumaczył dziecku, w jaki sposób buduje się zdania w czasie przeszłym, jak odmienia czasowniki lub kiedy stosuje formy nieregularne? Jeśli jednak ulegasz pokusie marketingowych chwytów i chcesz samego siebie przekonać, że można nauczyć się drugiego języka tak, jak robi to dziecko, to miej świadomość, że to się po prostu nie uda.
Dlaczego? Jest coś, o czym zapominają twórcy sloganów marketingowych. Kiedy uczyłeś się języka polskiego, byłeś dzieckiem, a Twój mózg przyswajał gramatykę w sposób pośredni, nie zdając sobie nawet z tego sprawy. Dzięki temu mogłeś szybko zacząć składać z gotowych elementów nowe zdania, które sprawdzały się w praktyce (byłeś rozumiany przez rodzinę). Popełniałeś błędy, które były szybko poprawiane, choć nikt wtedy nie podawał Ci zasad gramatycznych.
Tyle że nauka języka w wieku dorosłym to zupełnie inna historia – wymaga od nas znacznie więcej wysiłku i nie przychodzi tak łatwo. Nasze dorosłe umysły są już ukształtowane i nie mamy możliwości przebywania 24 godziny na dobę wśród osób, które mogą we właściwy sposób kontrolować poprawność naszego języka (czas ten ogranicza się do zaledwie 1-2 godzin tygodniowo).
Nie czarujmy się, gramatyka to dla wielu osób ta nudniejsza i nielubiana część nauki języka, jednak przyjaźń z nią się najzwyczajniej w świecie opłaca. Bez gramatyki nigdy nie będziesz w stanie budować bardziej rozbudowanych wypowiedzi, czy wyrażać głębszych myśli, a jedynie będziesz ograniczać się powtarzania gotowych zdań, które wcześniej zapiszesz w swojej pamięci. Masz też drugą opcję: mówić niegramatycznie licząc się z tym, że mało kto Cię zrozumie, a w skrajnych przypadkach zrozumie Cię niezgodnie z Twoją intencją.
Czy gramatyka w ogóle się liczy?
Z pewnością pamiętasz te wszystkie monotonne lekcje w szkole, na których do znudzenia przerabiałeś z klasą dziesiątki gramatycznych ćwiczeń. Może nawet tylko tak kojarzą Ci się lekcje angielskiego w szkole. Po kilku latach takiej nauki nie umiałeś się porozumieć, ale za to poznałeś nazwy wszystkich angielskich czasów… A potem nastąpił przełom w podejściu do nauki angielskiego i uczenie się gramatyki „wyszło z mody”, o czym z każdego zakątka mediów społecznościowych zaczęli trąbić najróżniejszej maści celebryci. Motywacją do odchodzenia od formalnej nauki gramatyki stało się rosnące przekonanie, że jej rola w poprawie skuteczności komunikacji jest mocno ograniczona.
A potem, na domiar złego, pojawiła się sztuczna inteligencja, a wraz z nią argument, że wirtualni asystenci pisania załatwią za nas kwestię gramatycznej poprawności każdego tekstu. Wiele osób doszło więc do wniosku, że można zrobić sobie wolne od gramatyki i nie trzeba się jej uczyć. Może nawet sam nie oparłeś się podobnej pokusie myślenia o tym, że skoro pomoce technologiczne mogą automatycznie korygować i ulepszać język, którego używasz, nauka zasad języka staje się zbędna. Nic bardziej mylnego. Jeśli chcesz swobodnie używać języka angielskiego, jego zasady muszą być zapisane i gotowe do użycia w Twojej głowie, a nie w rękach. Urządzenia i technologie mogą wspomóc mózg, ale go nie zastąpią.
Czy to się nam podoba, czy nie, skuteczna komunikacja w dowolnym języku opiera się na solidnych podstawach gramatycznych. Bez nich być może będziesz w stanie rozpoznać poszczególne słowa w rozmowie lub kawałku tekstu, ale będziesz miał trudności ze zrozumieniem relacji między nimi i wyciągnięciu sensu.
Ciekawostka
Z czym Ci się kojarzy słowo „glamour”? Pewnie, jak większości z nas, z celebrytami, czerwonymi dywanami, sesjami zdjęciowymi, mediami i innymi efektownymi aspektami związanymi z rozgłosem i modą. Jednak pochodzenie słowa „glamour” nie jest tak efektowne, jak przychodzące na myśl o nim skojarzenia. „Glamour” ma swoje korzenie w słowie „grammar”.
W dawnych czasach termin „grammar” w języku angielskim nie odnosił się tylko do zasad językowych, ale był używany szerzej do opisywania procesu nauki ogólnie. W tym szerszym znaczeniu obejmował różne praktyki związane z edukacją. W miarę upływu czasu obie formy słowa („glamour” i „grammar”) zaczęły opisywać coraz bardziej odległe zjawiska. To rozdzielenie miało na celu umożliwienie bardziej precyzyjnego zrozumienia pojęcia gramatyki angielskiej jako zestawu reguł i struktur rządzących językiem. Dalsza ewolucja języka doprowadziła do odrębnego stosowania określenia „grammar” w kontekście reguł językowych, podczas gdy „glamour” zachowało swoje skojarzenia z modą, celebrytami i przyciągającym wyglądem.
Strach przed popełnianiem błędów – błędne koło
Jeśli obawa przed popełnianiem błędów to Twoja zmora, wiedz, że nie jesteś jedyny. To samo odczuwają wszyscy obcokrajowcy uczący się mówić po angielsku, a im są starsi, tym strach jest większy. Problem polega na tym, że strach przed niepoprawnym mówieniem znacznie utrudnia naukę, a czasem wręcz ją skutecznie hamuje.
Pamiętasz jedną z tych sytuacji, w których popełniony przez Ciebie błąd wywołał poczucie niepewności, zażenowania, a wręcz wstydu? Być może głupio Ci było przed współpracownikami, bo miałeś wrażenie, że wszyscy myślą i mówią tylko o tym, że Twój angielski nie jest tak dobry, jak powinien być. Te niemiłe doświadczenia, początkowo pojedyncze i mało znaczące, stopniowo kumulują się, tworząc przekonanie, że za mało wiesz, a to z kolei podsyca strach przed popełnianiem kolejnych błędów. Koło się zamyka, a Ty coraz częściej rezygnujesz z wypowiadania się po angielsku. Tak na wszelki wypadek, aby nie narażać się na kolejną „wpadkę”.
Z czasem to, co odczytujesz jako chwilowe poczucie zawstydzenia, może przekształcić się w pełnoobjawowy strach przed mówieniem po angielsku. Im częściej rezygnujesz, tym bardziej nasila się strach, co prowadzi do realizacji samospełniającej się przepowiedni – nie mówisz po angielsku, bo boisz się popełniania błędów, a popełniasz błędy, bo nie mówisz po angielsku. To błędne koło powoduje, że narasta obawa, która powoduje, że wycofujesz się z interakcji, aby uniknąć potencjalnego zawstydzenia.
To znak, że trzeba coś z tym zrobić. Popełnianie błędów jest rzeczą najzupełniej normalną podczas nauki języka, jednak u osób, które paraliżuje strach przed popełnieniem błędów, praca nad rozwijaniem kompetencji językowych jest znacznie utrudniona.
Takie sytuacje to dla mnie nic nowego. Znam je od środka i wiem, że kluczem do przełamania się do mówienia jest uznanie, że mylenie się jest po prostu częścią nauki języka obcego. To, co powinieneś zrobić, to zmienić podejście do językowych porażek – kluczowe znaczenie ma postrzeganie ich jako szansy na rozwój, a nie źródło wstydu. Druga bardzo ważna rzecz to znalezienie pozytywnego i wspierającego środowiska do praktycznej nauki angielskiego, w którym błędy są okazją do zwrócenia uwagi na potrzeby. Takie zdrowe podejście pozwala przełamać strach i zapewnić sobie przyjemniejszą i efektywniejszą naukę języka angielskiego.
Można zrozumieć niechęć do nauki gramatyki wśród robotników i pracowników niewykwalifikowanych, a potencjalne skutki niewłaściwego zrozumienia się między nimi nie są zbyt groźne. Nie trzeba jednak wielkiej wyobraźni, aby dostrzec ryzyko płynące z niezrozumienia się między inżynierami, prawnikami czy lekarzami. Potrzebujesz jeszcze więcej przykładów i dowodów na to, że warto uczyć się gramatyki? Oto 6 z nich:
1 - Twoja komunikacja będzie jasna i zrozumiała
Zapewne zgodzisz się ze mną, że przejrzystość w komunikacji jest najważniejsza, a zasady gramatyczne ją poprawiają. To właśnie dzięki zasadom gramatycznym nie zdarza Ci się mieszanie podobnych słów lub używanie form, które mogą wprowadzić odbiorców w zakłopotanie. Przejrzystość komunikacji jest szczególnie ważna podczas korzystania z poczty elektronicznej, mediów społecznościowych i platform komunikacyjnych, gdy wiadomości powinny być krótkie. W tych konkretnych przypadkach, gdy do dyspozycji masz niewielki skrawek tekstu, wszelkie błędy gramatyczne mocno zaburzają komunikację. Wydłużają też reakcję na informację, co wiąże się ze stratą czasu, ponieważ źle przekazany komunikat trzeba wysyłać ponownie, a często dodatkowo wyjaśniać.
Zwróć uwagę, jak ważne to jest w przypadku podawania instrukcji – źle podana, a co za tym idzie źle zrozumiana informacja, spowoduje, że Twoi odbiorcy mogą zrobić coś niebezpiecznego. Może to prowadzić do niepotrzebnych problemów, odbijać się na bezpieczeństwie użytkowników, zyskach oraz prestiżu firmy.
Oczywiście stosowanie poprawnych gramatycznie zdań nie wyeliminuje wszystkich nieporozumień w komunikacji w Twoim życiu, jednak zdecydowanie je ograniczy. Poprawne gramatycznie komunikaty pozwolą Ci powiedzieć to, co chcesz powiedzieć za pierwszym razem. Oszczędzisz więc czas i… nerwy.
2 - Z większą swobodą będziesz wyrażać swoje myśli po angielsku
Każda osoba ucząca się angielskiego, na początku czuje się niepewnie, szczególnie rozmawiając z rodowitymi użytkownikami tego języka. Pewnie nie raz sam miałeś tego typu obawy i zastanawiałeś się, czy rozmówca w ogóle będzie Cię rozumiał i czy Ty zrozumiesz jego. Kiedy opanujesz zasady budowania zdań i zrozumiesz tajniki gramatyki, z pewnością poczujesz się swobodniej, przekazując swoje myśli.
Pamiętaj, że opanowanie angielskiego wymaga praktyki. Nie ma więc nic złego w popełnianiu błędów. Nawet rodowici użytkownicy angielskiego czasami je popełniają. Im więcej ćwiczysz, tym łatwiej przyswajasz zasady gramatyczne i stajesz się coraz lepszym praktykiem języka.
Jeśli masz przyjaciół biegłych w angielskim lub poruszasz się w środowisku anglojęzycznym na co dzień, warto dać znać swoim rozmówcom, że pracujesz nad poprawą umiejętności językowych. Tobie pozwoli to poczuć się bezpiecznie, a im komfortowo udzielać Ci delikatnych korekt, które pomogą w rozwoju Twoich umiejętności.
Z czasem, gdy będziesz lepiej porozumiewał się w języku angielskim, będziesz cieszyć się swobodniejszymi i bardziej zaawansowanymi językowo rozmowami zarówno z przyjaciółmi, jak i nowo poznanymi ludźmi w kontaktach służbowych. Będzie to efektem wzrostu Twoich zdolności swobodnego wyrażania myśli.
3 - Otworzysz się na nowe szanse zawodowe
Przeglądasz czasami ogłoszenia oferujące pracę? To pewnie zauważyłeś, że im wyższy prestiż i płaca, tym częściej wśród wymagań wymienia się komunikatywną znajomość angielskiego. Tacy pracodawcy nie pytają o stos certyfikatów otrzymywanych na kursach angielskiego, a o to, czy kandydat będzie w stanie efektywnie komunikować się z przełożonymi, współpracownikami i klientami. Bardzo frustrujące musi być to, gdy taki kandydat posiada niezbędną wiedzę techniczną do wykonywania pracy, ale napotyka tak duże trudności w płynnym posługiwaniu się angielskim, że trudno mu tę wiedzę przekazywać.
4 - Twoja pewność w komunikacji wzrośnie
Wiele osób uczących się angielskiego, przez dłuższy czas odczuwa dyskomfort podczas konstruowania spójnych zdań i uważa to za prawdziwe wyzwanie. To całkowicie naturalne, że zanim opanujemy język na tyle, aby poczuć się pewnie, komunikacja jest nieco ograniczona, szczególnie w kontaktach z nieznajomymi. Znając zasady gramatyki języka angielskiego, zyskasz pewność siebie w kontaktach z nieznajomymi.
Nawiązywanie relacji stanie się łatwiejsze, bez względu na to, czy chodzi o pogawędkę z kimś w mediach społecznościowych, wymianę uwag z pracownikiem obsługi klienta, czy uprzejma rozmowa z osobą, która odwiedza siedzibę Twojej firmy. Wraz z lepszym opanowaniem gramatyki wszystkie rodzaje interakcji staną się łatwiejsze, a Twoja pewność będzie rosła.
5 - Będziesz brzmiał bardziej profesjonalnie
W każdej sytuacji, w której musisz zrobić dobre wrażenie, szczególnie w środowisku zawodowym i akademickim, poprawna gramatyka wydajnie Ci pomoże. Pomyśl tylko, jak zmieni się postrzeganie Twojej osoby w miejscu pracy. Stosując poprawny gramatycznie język, zyskasz uznanie przede wszystkim u partnerów biznesowych, ale również wśród współpracowników. Dzięki temu postrzeganie Cię jako profesjonalisty będzie coraz powszechniejsze. Ale to nie wszystko, ponieważ od tej pory łatwiej będzie Ci dzielić się pomysłami i opiniami. A co powiesz na awans i uznanie, gdy zaprezentujesz umiejętność skutecznej komunikacji po angielsku? Brzmi obiecująco, prawda?
Gdy wyraźnie poprawi się Twoja znajomość gramatyki języka angielskiego, Twój szef nie będzie w stanie tego zignorować. Już szykuj się na większą liczbę prezentacji i ciekawe, lepiej płatne zlecenia.
6 - Twoje życie towarzyskie przestanie ograniczać się do terytorium Twojego kraju
Pamiętasz początki nauki języka angielskiego, gdy z zaangażowaniem przerabiałeś tony gramatycznych ćwiczeń i zgłębiałeś zasady tworzenia zdań? Inwestowałeś czas i wysiłek, aby upewnić się, że poprawnie opanowujesz zasady języka. Czy wtedy miałeś marzenia o tym, aby kiedyś swobodnie nawiązywać znajomości z obcokrajowcami?
W miarę robienia postępów w nauce języka angielskiego zyskujesz pewność w stosowaniu reguł gramatyki w codziennej komunikacji i zauważasz pozytywną zmianę w swoich interakcjach społecznych. Im swobodniej posługujesz się językiem, tym łatwiej radzisz sobie w sytuacjach społecznych, ponieważ rosnąca biegłość językowa staje się społecznym atutem.
Gdy znasz dobrze język, nawiązywanie relacji i rozwijanie przyjaźni staje się łatwiejsze i bardziej naturalne. Ludzie doceniają skuteczną komunikację, a solidne podstawy gramatyczne zwiększają Twoją zdolność nie tylko do jasnego wyrażania swoich myśli, ale też lepszego zrozumienia innych. Ta pewność językowa otwiera drzwi do nowych relacji, także tych poza granicami. Masz w rękach skuteczne narzędzie do tworzenia nowych kontaktów zawodowych oraz przyjaźni.
Najczęstsze błędy gramatyczne zaburzające przekaz informacji
Osiągnięcie umiejętności skutecznej komunikacji w języku angielskim niekoniecznie wymaga perfekcyjnej znajomości całej gramatyki. Najczęstsze trudności w przekazywaniu informacji wynikają raczej z braku znajomości lub nieprzestrzegania podstawowych zasad budowania zdań oraz braku właściwego zasobu słownictwa.
Zaburzenia w przekazie komunikatu odbywają się z reguły na poziomie błędów podstawowych niż w wyniku nieprawidłowego użycia skomplikowanych kwestii gramatycznych. Wielu językowców z łatwością potrafiłoby wskazać kilkanaście powszechnych problemów z gramatyką, które mogą utrudniać przekazywanie informacji zgodnie z intencją. Do najczęstszych należą:
- mylenie czasów teraźniejszych i przeszłych np. Present Simple z Past Simple
- mylne używanie Your i You’re
- złe użycie apostrofu np. The girl’s cat./The girls’ cat.
- brak rozróżnienia pomiędzy: There / Their /They’re
- mylenie słów o podobnym brzmieniu lub pisowni np. „two,” „too,” i „to” lub „hear” i „here”
- mylenie przymiotników z przysłówkami np. It was a real nice day today.
- niepoprawnie używane zaimki np. zamiast „Every girl must bring their own lunch”. powinno być: „Every girl must bring her own lunch”.
Masz potencjał!
W przeciwieństwie do mózgu dziecka, który jest w trakcie rozwijania umiejętności poznawczych, Twój dojrzały mózg posiada już zdolności niezbędne do rozumienia i skutecznego stosowania zasad gramatycznych. Ta niewątpliwa zaleta przekłada się na szybszy i bardziej efektywny proces uczenia się zasad języka.
Badania wykazały, że dorośli wykazują niezwykłą zdolność rozumienia struktur gramatycznych w nowym języku i robią to w o wiele szybszym tempie niż dzieci. Dowody są przekonujące – mózg dorosłego człowieka jest już doświadczony, dlatego jest biegły w przetwarzaniu złożonych pojęć językowych.
Kluczem do odblokowania tego potencjału jest aktywne zaangażowanie w poznawanie gramatyki języka angielskiego. Samo obcowanie z językiem nie wystarczy. Kluczowe znaczenie ma aktywne uczenie się i zrozumienie reguł gramatycznych.
Jeśli tylko będziesz poświęcał czas i energię na naukę gramatyki języka angielskiego, skorzystasz z zasobu, który może znacznie przyspieszyć przyswajanie języka. Biegłość w gramatyce, którą zdobędziesz, umożliwi poruszanie się po zawiłościach języka angielskiego z większą łatwością i precyzją.
Nauka gramatyki jest skuteczną metodą nauki języka
Czy wiesz, że w języku angielskim znajomość zaledwie jednej reguły gramatycznej może pomóc w tworzeniu tysięcy oryginalnych zdań? Pomyśl, co się dzieje, jeśli znasz tych reguł kilkanaście a z czasem kilkadziesiąt! Dla przykładu obliczono, że ponad 60% komunikacji mówionej w języku angielskim odbywa się dzięki użyciu czasu teraźniejszego Present Simple. Za jego pomocą określamy swoje preferencje, nawyki, codzienną rutynę oraz inne zasady panujące w naszym życiu. To oznacza, że jeśli przyswoisz reguły tego czasu, będziesz swobodnie zadawał w nim pytania i negował odpowiedzi, masz podstawę dla ponad połowy zdań, które przeciętny użytkownik języka angielskiego wypowiada na co dzień. Czy teraz czujesz się zmotywowany do nauki gramatyki angielskiej?
Podsumowanie
Chcesz wzmocnić swoją pozycję zawodową, brzmieć jak prawdziwy profesjonalista i zawierać cenne znajomości biznesowe? Skuteczne prezentacje, negocjacje czy przygotowywanie raportów wymagają precyzyjnego języka – dzięki temu wpływają na Twoją pewność siebie na rynku pracy i pomagają Ci w budowaniu profesjonalnego wizerunku. Przestań więc zastanawiać się, czy dbanie o poprawność języka ma sens. Opanowanie gramatyki języka angielskiego przede wszystkim pomaga w efektywnej wymianie informacji, ale przynosi również wiele innych korzyści.
Umiejętność poprawnego wypowiadania się, czy pisania w języku angielskim to nie tylko narzędzie do robienia dobrego wrażenia w pracy. To także klucz do nawiązywania trwałych relacji z ludźmi z innych krajów. Dzięki tej umiejętności zwiększa się Twoja efektywność w komunikowaniu się, zarówno w kontekście biznesowym, jak i w zwykłych, codziennych relacjach międzyludzkich.
Umiejętność poprawnego wypowiadania się jest niezwykle istotna w kontekście współpracy z partnerami zagranicznymi. Solidne umiejętności językowe pomagają w eliminowaniu ryzyka błędnej interpretacji komunikatów, a także tworzą atmosferę zaufania i zrozumienia, co jest kluczowe w budowaniu trwałych relacji partnerskich.
Wbrew wielu nowoczesnym teoriom, warto uczyć się gramatyki angielskiej, bo to fundament dla rozwoju zawodowego oraz skutecznego budowania relacji. To nie tylko umiejętność, która pomaga w pracy, ale też klucz do efektywnego porozumiewania się i osiągania celów. W globalnym świecie biznesu dobra znajomość gramatyki angielskiej to nie tyle przyjemność ile raczej konieczność, jeśli chcesz osiągnąć pełen sukces zawodowy.
Bibliografia
- Israa Eibead Ajaj, Investigating the Difficulties of Learning English Grammar and Suggested Methods to Overcome Them. June 2022Journal of Tikrit University for Humanities 29(6):45-58
- Ammar, A., Lightbown, P. & Spada, N. (2010). Awareness of L1/L2 differences: Does it matter? Language Awareness 19.2, 129–146.
- DeKeyser, R. & Prieto Botana, G. (2014). The effectiveness of processing instruction in L2 grammar acquisition: A narrative review. Applied Linguistics, Advanced Access, published 8 December 2014.
- Hinkel, E. (2012). Language teaching and construction grammar. Applied Linguistics Forum. Arlington, VA: TESOL.
- Larsen-Freeman, D. (2000). Grammar: Rules and reasons working together. ESL/EFL Magazine January/February, 10–12.
- Liamkina, O. & Ryshina-Pankova, M. (2012). Grammar dilemma: Teaching grammar as a resource for making meaning. The Modern Language Journal 12, 270–289.
- angielski, angielski B1, angielski B2, angielski coaching, angielski dla dorosłych, angielski dla firm, angielski gramatyka, angielski komunikacja, angielski w biznesie, english, English B1, English B2, English C1, English C2, English coach, English coaching, English communication coach, gramatyka języka angielskiego, nauka angielskich czasów, sukces zawodowy