Czy ktoś już Ci mówił, że odkąd uczysz się angielskiego, jesteś bardziej pewny siebie i chętniej się odzywasz do ludzi? A może sam dostrzegasz już takie zmiany w swoim zachowaniu? Nagle rozumiesz, o co pyta Cię obcojęzyczny turysta na ulicy i nie krępujesz się udzielić mu wyczerpującej wypowiedzi. Gdy Twój szef prosi Cię o wytłumaczenie szczegółów oferty zagranicznemu kontrahentowi, robisz to, bo wiesz, że świetnie sobie poradzisz. Przypominasz sobie jak na zawołanie nawet najbardziej wyszukane angielskie słowa — czy to nie jest satysfakcjonujące?
A przypomnij sobie, jak to było na początku nauki angielskiego. Czułeś się zagubiony i nieśmiały, bo za każdym razem, gdy chciałeś coś powiedzieć, pustka w głowie i obawa przed popełnieniem błędu paraliżowała Cię tak bardzo, że wolałeś się w ogóle nie odzywać. Czułeś się bezsilny i bezbronny – prawie jak zupełnie inna osoba! Doskonale znasz to uczucie. Okazuje się, że to coś więcej niż tylko uczucie: badania sugerują, że nasza osobowość naprawdę może się zmienić w zależności od języka, którym mówimy.
Jak się okazuje, wraz z opanowaniem języka obcego zmieniasz też siebie i to, jak się zachowujesz w różnych sytuacjach i w kontaktach z innymi. Część osób nawet stawia odważną tezę, że język zmienia osobowość. Czyżby nauka języka obcego uruchamiała jakieś tajemnicze, dotąd nieodkryte rejony umysłu? A może wraz z nowymi słówkami i określeniami przyjmujesz narodowe cechy ludzi mówiących w języku, którego się uczysz? Czy mówiąc po francusku, stajesz się bardziej niż zazwyczaj elegancki i wytworny, a rozmawiając po angielsku ekscentryczny? Jeśli chcesz się dowiedzieć, czy język zmienia osobowość, koniecznie przeczytaj ten artykuł.
Różne języki, różne osobowości?
Chcąc rozwikłać zagadkę „zmiany osobowości” pod wpływem mówienia w obcym języku, do badań przystąpili najznakomitsi językoznawcy na całym świecie. Wciąż nie było wiadomo, czy język zmienia osobowość niezależnie od kultury i narodowości, a jeśli tak, to czy u każdego uczącego się przyczyny tego zjawiska są takie same. Szereg badań pokazało bardzo ciekawe rezultaty.
Susan Ervin-Tripp, amerykańska lingwistka, dała grupie Japonek mieszkających w USA ciekawe zadanie. Miały dokończyć zdanie Kiedy moje marzenia są sprzeczne z tym, co myśli moja rodzina…. Kobiety udzielały uderzająco różnych odpowiedzi w zależności od używanego języka. Jednak wspólne było to, że odpowiedzi po japońsku były łagodne i skromne, podczas gdy wypowiedzi w języku angielskim świadczyły o tym, że kobiety są pewne siebie i asertywne. Ten przypadek pokazał dobitnie, że z danym językiem wiąże się konkretne postrzeganie konkretnej kultury, co przenika do zachowania osób używających go. Przecież Stany Zjednoczone słyną z obrony wolności osobistej, decydowania o sobie i niezależności. Japonia z kolei jest znana z powściągliwości, cierpliwości oraz dbania o lojalność rodzinną.
Podobne badanie przeprowadziła profesor Michèle Koven z Uniwersytetu w Illinois. Poprosiła francusko-portugalskie kobiety o opowiedzenie w obu językach wybranego przykrego doświadczenia życiowego. Większość z nich we własnym języku była dyplomatyczna i rozważniej dobierała słowa. W języku obcym kobiety z reguły dosadniej wyrażały emocje, w tym żal i gniew.
Co prawda przytoczone badania nie porównywały osobowości przed i po nabyciu umiejętności posługiwania się drugim językiem. Jednak wyraźne różnice w postrzeganiu tych samych sytuacji z perspektywy dwóch różnych języków same w sobie są już dużą i interesującą zmianą. Skąd te osoby wiedziały, że mogą być bardziej asertywne i śmiałe? Prawdopodobnie język obcy działa jak pewnego rodzaju filtr, przez który przepuszczamy to, co wiemy i co chcemy zrobić lub powiedzieć.
Nauka nowego języka to nie tylko nauka innych słów określających te same rzeczy, to nowy sposób myślenia o różnych sprawach.
Flora Lewis

Zupełnie nowa perspektywa
Czy wiesz, że z tych samych powodów wielu ludzi uważa przeklinanie w języku obcym za łatwiejsze? Używanie przekleństw w języku obcym wydaje się prostsze, ponieważ ma mniejszą, nazwijmy to, intensywność emocjonalną. Zauważ, że działa to w obie strony, ponieważ sami też rzadko obruszamy się, gdy ktoś przy nas przeklina w obcym języku. Nie przeszkadza nam to zbytnio, ponieważ słowa te nie są naładowane skojarzeniami kulturowymi i naszymi osobistymi wspomnieniami. To tylko słowa o niewielkim rezonansie emocjonalnym. To teraz zastanów się, czy tak samo czułbyś się, gdyby przekleństwa padały z ust obcokrajowca mówiącego po polsku. Bez względu na to, czy ten człowiek rozumiałby co mówi, czy bezwiednie powtarzał zasłyszane słowa, o wiele bardziej by Cię to dotknęło. Dzieje się tak dlatego, że język jest powiązany z kulturą, pamięcią i pochodzeniem. Dlatego, jeśli użycie pewnych słów w danym języku Cię szokuje, dzieje się tak dlatego, że właśnie spotkałeś się z szokiem kulturowym.
Skąd biorą się więc te różnice w używaniu języka ojczystego i obcego? Dlaczego sądzimy, że o pewnych rzeczach możemy, a o innych nie wypada nam mówić w danym języku? No cóż, to dowód na to, że gdy używamy języka ojczystego, nie budujemy zdań, zlepiając ze sobą słowa. Język odnosi się do naszych wspomnień, a wypowiedzi budujemy z gotowych zwrotów i pojęć, które świetnie znamy. To dowód na to, że język, w którym mówimy, jest częścią nas. Język i kultura są ze sobą ściśle powiązane. To dlatego wsiąkając w kulturę kraju, którego języka się uczysz, dostosowujesz się do zasad i zwyczajów w niej panujących. Masz tak? Gratulacje, ponieważ to też znak, że Twoja znajomość języka weszła na wyższy poziom.
Pytanie więc brzmi: czy ucząc się języka obcego, zyskujesz zupełnie nową osobowość? Badania, które prowadzono na całym świecie, wykazały, że nasze osobowości dostosowują się i zmieniają w zależności od języka, w którym rozmawiamy.
Naucz się nowego języka i zdobądź nową duszę.
przysłowie czeskie
Profesor Nairan Ramírez-Esparza z University of Connecticut przeprowadziła test osobowości z dwujęzycznymi Amerykanami pochodzenia meksykańskiego. Test odbył się w języku angielskim i hiszpańskim. Profesor badała te same cechy charakteru w języku angielskim i hiszpańskim. Wyniki pokazały, że w części poświęconej ekstrawersji, ugodowości, otwartości i sumienności, każdy uczestnik uzyskał wyższe wyniki w teście w języku angielskim. Z kolei na przykład wyniki neurotyczności były niższe w języku angielskim niż w języku hiszpańskim. To skłoniło autorkę badania do wysnucia wniosku, że kultury, takie jak amerykańska, przywiązują większą wagę do takich cech, jak asertywność i osiągnięcia. Dlatego osoby mówiące w tym języku automatycznie przyjmują amerykański sposób ich postrzegania.
Identyfikacja z kulturą
Czy wiesz, że w zależności od tego, w jakim celu używasz języka obcego, możesz zmienić sposób, w jaki się zachowujesz? Jeśli podróżujesz w interesach, a Twoje doświadczenie dotyczy głównie terminologii biznesowej, możesz wydać się bardziej bezpośredni i zdecydowany, niż gdy mówisz po polsku. Jeśli zwykle jesteś cichą osobą, przebywanie w grupie głośnych, gadatliwych Amerykanów może sprawić, że wydobędziesz z siebie zdolność do zachowań, których się po sobie nie spodziewałeś.
Być może masz wśród swoich znajomych emigrantów. To ciekawe, ale wiele osób twierdzi, że ludzie po wyjeździe za granicę mocno się zmieniają. Oczywiście część dawnych znajomych będzie twierdzić, że to skutek zadzierania nosa przez osoby, które wyemigrowały. Spójrz jednak na to oczami osoby, która jest emigrantem i chce uznać nową społeczność za swoją. Istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że przyjmie cechy i zachowania osób miejscowych, gdy będzie się uczyć ich języka. Być może będzie to oznaczać mówienie głośniej, szybciej i radośniej po włosku. A może wypowiedź po fińsku będzie wyraźnie wskazywać na kontrolowanie intonacji głosu, zamiast kończyć każde zdanie z ładunkiem energii właściwej Amerykanom.
Zatem dochodzimy do sedna — nauka nowego języka to jedno, ale używanie go w pełni świadomie to włączanie części innej kultury do swoich wypowiedzi. Czy można się zatem dziwić, że ludzie zmieniają osobowość, gdy mówią w obcym języku?
Czy nauka języka zmienia Twoją osobowość na stałe, czy zmiany są tylko tymczasowe? Czy trwają tylko tak długo, jak rozmawiasz w drugim języku, czy wywołują zmiany na stałe? Na pewno za każdym razem, gdy uczysz się czegoś nowego, zmieniasz swój mózg. Zmiany te mogą pojawić się w sposobie, w jaki radzisz sobie z nowymi sytuacjami, ludźmi, problemami. Jedno jest pewne: na pewno zmienia się Twoja pewność siebie.
Czy język zmienia osobowość, czy tylko daje pewność siebie?
Jak to działa? Wiele osób, które opanowały język obcy, mówi, że wcześniej byli nieśmiali i nie potrafili poradzić sobie w komunikacji z innymi ludźmi. Przełamując skrępowanie i obawy stali się bardziej pewni siebie. Z czasem stali się też otwarci na ludzi i inną kulturę.
Im więcej języków znasz, tym bardziej jesteś człowiekiem.
Tomáš Garrigue Masaryk

Nauka języka i nauka pewności siebie w jednym
Czy język zmienia osobowość, czy tworzy filtr, przez który patrzymy?
Z czasem zauważono, że języki mają różne struktury, które wpływają na postrzeganie świata przez ich użytkowników (tzw. hipoteza względności językowej). Zasady te bardzo dobrze tłumaczy Lera Boroditsky, adiunkt psychologii na Uniwersytecie Stanforda. W internecie możesz znaleźć jej wykład TED pt. „Jak język kształtuje myśli” (“How language shapes the way we think”) oraz artykuł o identycznym tytule.
Być dwujęzycznym to jak mieć dwie osobowości
Wiele osób dwujęzycznych zauważa, że „czuje się inaczej” lub „zachowuje się inaczej” mówiąc w obu językach. W swoim drugim języku bywają zabawniejsi, bardziej zorientowani na cel, mówią innym tonem głosu lub używają innego języka ciała. Osoby, które języka obcego uczą się w późniejszym życiu i jego opanowanie niekoniecznie jest na poziomie native speakera, z reguły nie zmieniają się, używając go.
Ludzie mają tendencję do kojarzenia różnych emocji z każdym językiem, którym mówią i jest to zależne od kontekstu społecznego, w którym się tego języka nauczyli. Na przykład, jeśli mówiąc po angielsku, myślisz o tym, jak o swoim obowiązku, możesz brzmieć formalnie. Jeśli z kolei mówisz po angielsku w znajomym środowisku, od razu czujesz się bardziej komfortowo i brzmisz luźniej, używając mniej formalnych określeń. To co prawda nie musi oznaczać zmiany osobowości, ale wyjaśnia, dlaczego ludzie prezentują się inaczej, mówiąc innym językiem. Pomyśl, jak podchodziłeś do nauki angielskiego, gdy byłeś w szkole. Najprawdopodobniej traktowałeś naukę jak obowiązek i przenosiłeś to formalne podejście na sposób, w jaki mówiłeś tym językiem. Prawdopodobnie miałeś poszerzony zakres słownictwa, idiomów i wyrażeń, których nie byłeś w stanie używać naturalnie w nieformalnej sytuacji z rodzimym użytkownikiem języka angielskiego. Czy to nie jest dowód na to, że większość szkół nadal źle podchodzi do nauki języków obcych?
Czy to prawda, że znajomość języków obcych daje nam różne osobowości? Na pewno prowadzi do zwiększonej koncentracji na naturalnej komunikacji oraz elastyczności umysłowej. Zasada jest prosta — im swobodniejsze i płynniejsze posługiwanie się językiem angielskim, tym więcej zyskasz dla swojego rozwoju. Co więcej, jak udowodniono, nauka języka obcego może też zapobiegać niektórym chorobom związanym z wiekiem, takim jak demencja. Jeśli marzy Ci się opanowanie angielskiego w takim stopniu, aby stał się on Twoim drugim językiem, możesz to zrobić w każdym wieku! Nie zastanawiaj się nad tym, czy jest już za późno na opanowanie języka angielskiego, tylko zrób wszystko, żeby spełnić swój cel. Potrzebujesz wsparcia w swojej drodze do językowej doskonałości? Możesz liczyć na moją pomoc i fachową radę. Sprawię, że nie tylko zaczniesz mówić płynnie po angielsku, ale i bez trudu wyrażać swoje myśli.